Η ΧΕΙΡΩΝΑΚΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Ήδη όμως το ζήτημα της εργασίας σε μια τέτοια κοινωνική συνθήκη είναι μια πολύ σημαντική πρώτη απόφαση στο χτίσιμο της ταινίας. «Ήθελα η πρωταγωνίστρια να κάνει μια δουλειά χειρωνακτική, να είναι στο σέρβις, σε έναν χώρο όπου η δουλειά δε σταματά ποτέ, ακόμα και κατά τη διάρκεια εθνικής απεργίας», λέει ο Γκραβέλ αναλύοντας το σκεπτικό που οδήγησε στη δημιουργία αυτής της ηρωίδας.

«Επίσης με ενδιέφερε η ιδέα της επαναληπτικότητας στην καθημερινή ζωή, το να πρέπει να επαναλάβεις τις ίδιες κινήσεις ξανά και ξανά στη δουλειά και στο σπίτι, σαν να είσαι σε αέναη κίνηση», εξηγεί. Τονίζοντας πως έτσι κι αλλιώς –και σε κόντρα με ένα σύγχρονο σκεπτικό που επιχειρεί συχνά να μειώνει ανθρώπους βάσει του εργασιακού τους τομέα– «η δουλειά της αρχικαμαριέρας σε πολυτελές ξενοδοχείο δεν είναι απλή. Χρειάζονται συγκεκριμένες ικανότητες και γνώσεις, ειδικά καθήκοντα, χειρονομίες και κώδικες που πρέπει να ακολουθείς. Το αποτέλεσμα πρέπει να είναι τέλειο, η δουλειά τους αψεγάδιαστη».

Σε αυτή την κατεύθυνση, η Λορ Καλαμί και οι υπόλοιπες ηθοποιοί παρακολούθησαν ειδικά μαθήματα από επαγγελματίες. «Θυμάμαι την ημέρα που έδειξαν πώς στρώνουν τέλεια ένα κρεβάτι μέσα σε λίγα λεπτά και τις χειροκροτήσαμε – ήταν σαν να παρακολουθούσαμε χορογραφία», θυμάται με θαυμασμό.

ΟΙ ΑΠΕΡΓΙΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΚΙΤΡΙΝΑ ΓΙΛΕΚΑ

Η ταινία διαδραματίζεται κατά τη διάρκεια μιας εθνικής απεργίας που επηρεάζει όλες τις λειτουργίες της χώρας. Τα πάντα καταρρέουν, και η πρωταγωνίστρια αποτελεί προσωποποίηση αυτής της συνθήκης. Μιλώντας λοιπόν για αυτό ακριβώς το κοινωνικό πλαίσιο, ο Γκραβέλ εξηγεί πως ήθελε «οι ατομικές και οι συλλογικές μάχες να ακολουθήσουν παράλληλη πορεία, για να καταλάβουμε σταδιακά ότι συνδέονται, ότι αφηγούνται την ίδια ιστορία, ότι η μία είναι συνέπεια της άλλης».

Πιο συγκεκριμένα, «η Ζουλί είναι παγιδευμένη σε μια κοινωνική “τυφλή γωνία”. Ανήκει σε μια από τις πιο ευάλωτες ομάδες εργατών, αυτούς για τους οποίους το να απεργήσουν ή να έχουν οποιασδήποτε μορφής εκπροσώπηση, είναι ουσιαστικά αδύνατο». Ο Γκραβέλ θυμάται πως «κατά τη διάρκεια απεργίας το 1995 στο Παρίσι, είχα εντυπωσιαστεί με το ότι οι άνθρωποι που κατοικούσαν μέσα και έξω από την πόλη, έδειχναν αλληλεγγύη και έβρισκαν τρόπους να λειτουργήσουν διαφορετικά στο αστικό περιβάλλον τους – με το περπάτημα, το ωτοστόπ, τη βοήθεια του ενός προς τον άλλον. Θέλησα να απεικονίσω το συνδυασμό ανάμεσα στη μάχη της καθημερινότητας και την αληθινή αλληλεγγύη», εξηγεί.

Επιπλέον ενδιαφέρον δίνει στο φιλμ η πολύ αληθινή κοινωνική συγκυρία, που αφορούσε την κινητοποίηση των Κίτρινων Γιλέκων. «Τα έφερε έτσι η τύχη, που ενώ έγραφα το σενάριο, ξεκίνησαν στη Γαλλία οι κινητοποιήσεις των “κίτρινων γιλέκων”. Στην περιοχή του Σενς, στη Βουργουνδία όπου ζω, είδα τις πρώτες συγκεντρώσεις σε πλατείες και ένιωσα ότι το κίνημά τους είχε νόημα, διότι πράγματι κάτι δεν πήγαινε καλά», επισημαίνει. «Και -όχι προς έκπληξή μου- στο κίνημα συμμετείχαν πολλές γυναίκες, μόνες μητέρες, χωρίς επίσημη, οργανωμένη εκπροσώπηση», τονίζει.

ΜΙΑ ΜΑΧΗΤΙΚΗ ΗΡΩΙΔΑ

Σε αυτή ακριβώς λοιπόν την κατεύθυνση, η σκιαγράφηση του κεντρικού προσώπου του φιλμ δε θα μπορούσε ποτέ να αποτελεί δευτερεύουσα σκέψη. «Είναι μαχήτρια», λέει ο Γκραβέλ. «Γι’ αυτήν ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, κάτι που μερικές φορές περιλαμβάνει ειδικούς διακανονισμούς με την αλήθεια».

Κι είναι, αυτό είναι το πιο σημαντικό, μια γυναίκα που φαίνεται αναγνωρίσιμη, σαν βγαλμένη μέσα από μια συνηθισμένη κολασμένη μέρα, που όλοι μας έχουμε κάποτε ζήσει. «Η Ζουλί είναι μια καθημερινή ηρωίδα και ήθελα να δείξω όλα της τα πρόσωπα. Την βλέπουμε με τα παιδιά της, τους συναδέλφους, τις φίλες, στη συνέντευξη για δουλειά. Κάθε φορά είναι μια άλλη γυναίκα. Και είναι το άθροισμα αυτών των γυναικών που μας λέει το ποια είναι», εξηγεί ο σκηνοθέτης.

Η απεικόνιση γυναικών ηρωίδων με τόσο ρεαλιστικούς όρους, με ελαττώματα, δεν αποτελεί ίσως το ταμπού που ήταν μέχρι πριν κάποια χρόνια, αλλά παραμένει ένα μεγάλης σημασίας εγχείρημα. «Έχει τα ελαττώματά της, μπορεί να είναι η χειρότερη εχθρός του εαυτού της, και η επιμονή της μπορεί να καταλήξει σε πείσμα. Είναι δυνατή, αλλά κάνει και λάθη», καταλήγει ο Γκραβέλ. «Και εξαιτίας του χάους που έχει να αντιμετωπίσει, η Ζουλί οφείλει να είναι διαρκώς ένα βήμα μπροστά, να σχεδιάζει το μέλλον σαν παίκτης σκάκι».