Κάποιες προβολές έχουν περάσει στη σφαίρα του φεστιβαλικού μύθου για όσους είχαν την τύχη (;) να βρίσκονται εκεί. Μία από αυτές ήταν σίγουρα η πρώτη προβολή στη χώρα μας της «Φυλής» του Μίροσλαβ Σλαμποσπίτσκι στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, εκείνο το σαββατιάτικο απόγευμα της 1ης Νοεμβρίου του 2014 στο κατάμεστο Ολύμπιον. 

Κάπου στα είκοσι λεπτά μετά την έναρξη άρχισαν οι πρώτες αποχωρήσεις, σταδιακά η δυσφορία άρχισε να γίνεται αισθητή με επιφωνήματα, κυκλοφόρησαν φήμες ότι θεατές λιποθύμησαν ή έκαναν εμετό, στο τέλος έφυγαν όλοι μουδιασμένοι. Αριστούργημα ή φτηνή πρόκληση; Σίγουρα ένα από τα πιο δυνατά και πολυσυζητημένα ντεμπούτα της προηγούμενης δεκαετίας. 

Η ειδοποίηση στην αρχή είναι σαφής. «Η ταινία είναι γυρισμένη στη νοηματική. Δεν υπάρχει μετάφραση, δεν υπάρχουν διάλογοι, δεν υπάρχει voice over.» Δεν υπάρχει ούτε μουσική. Αν και οι ήρωες επικοινωνούν μεταξύ τους, ο θεατής μεταφέρεται αυτομάτως σε ένα προγλωσσικό ή μεταγλωσσικό επίπεδο, όπου σημασία έχουν οι κινήσεις και οι χειρονομίες, τα ευρυγώνια κάδρα, τα μόλις 34 πλάνα σε διάρκεια 130 λεπτών που δίνουν το ρυθμό μιας καθόδου στην κόλαση, μιας τελετουργίας, μιας μύησης στους κανόνες και στους κώδικες συμπεριφοράς ενός αδυσώπητου μικρόκοσμου. Εν ολίγοις, της εισόδου σε μια νέα, αλλόκοτη Φυλή. 

Τα μέλη αυτής της φυλής είναι κωφοί και κωφάλαλοι έφηβοι σε ένα οικοτροφείο της Ουκρανίας. Νεαρά αγόρια και κορίτσια που δεν εκπαιδεύονται, ούτε εντάσσονται ως λειτουργικά μέλη στο κοινωνικό σύνολο. Αντίθετα, πίσω αλλά και έξω από τους τοίχους του ιδρύματος επικρατούν η βία, η σκληρότητα, η παρανομία, ο κυνισμός που αγγίζει τα όρια του νιχιλισμού. Με συμμέτοχο και συνεργό έναν δάσκαλό τους, τα αγόρια επιτίθενται σε τρένα και πάρκα και ληστεύουν περαστικούς. Τα κορίτσια εκπορνεύονται σε ένα γειτονικό χώρο στάθμευσης φορτηγών. Όλη η παρέα ασκεί ανελέητο bullying στους πιο αδύναμους συμμαθητές. 

Μέχρι τη στιγμή που αυτό τον κύκλο της κακοποίησης θα διαταράξει η άφιξη ενός νέου μαθητή. Ή μήπως θα τη διαιωνίσει; Μετά το απαραίτητο τελετουργικό μύησης στην κλίκα των «εκλεκτών» το νέο μέλος θα ακολουθήσει τα ένδοξα χνάρια των πρωτοπαλίκαρων, η άνοδός του όμως θα σταματήσει βίαια και απότομα, όταν κάνει το μοιραίο λάθος να ερωτευτεί μία από τις κοπέλες της συμμορίας. Τότε θα εξοστρακιστεί και θα επιδιώξει την εκδίκηση. 

Τα όσα διαδραματίζονται και απεικονίζονται χωρίς κανένα έλεος από τον σκηνοθέτη είναι το λιγότερο άβολα, σίγουρα δυσάρεστα, για κάποιους αποτρόπαια και ανυπόφορα. Υπάρχει τουλάχιστον μία σκηνή στην οποία θα δοκιμαστούν ακόμα και τα πιο ανθεκτικά στομάχια και νεύρα. Η ταινία του Σλαμπσπίτσκι, όμως,  είναι ταυτόχρονα και η αποκάλυψη ενός καταιγιστικού σκηνοθετικού οράματος που στήνει ένα μοναδικό οπτικοακουστικό σύμπαν κι επαναπροσδιορίζει την αντιληπτική λειτουργία της κινούμενης εικόνας και της κινηματογραφικής εμπειρίας. 

Αυτό που θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως ανθρωπολογική μελέτη για τις εξουσιαστικές δομές και την ιεραρχία σε οποιοδήποτε κλειστό κοινωνικό σύστημα, ως σπουδή στη βία και στην αταβιστική διαιώνισή της, ως φορμαλιστικό πείραμα πάνω στα όρια της γλωσσικής πρόσληψης και στην εκφραστικότητα του ανθρώπινου σώματος ή ακόμα κι ως μια προφητική αλληγορία για την Ουκρανία που προσπαθεί, αλλά αποτυγχάνει να ακουστεί και να βρει τη φωνή της είναι τελικά ένα σινεμά που τολμά να γίνει ενοχλητικό, που φιλοδοξεί να καταργήσει παγιωμένες συμβάσεις και προσδοκίες για το τι μπορεί να περιμένει ένας θεατής από μια ταινία, που επιτυγχάνει να δημιουργήσει μια δική του Φυλή. 

Μπορεί να γίνει μέλος, όποιος είναι αρκετά δυνατός.