Αν η σπουδαιότητα μιας ταινίας δεν βρίσκεται μόνο στην εγγενή καλλιτεχνική της αξία, αλλά και στη διαχρονική της επικαιρότητα ή, αλλιώς, στο τρόπο με τον οποίο γίνεται και πάλι αναγκαία, όταν τα θέματα τα οποία αγγίζει κι ερευνά επανέρχονται στο προσκήνιο, τότε το «Περσέπολις» των Μαρζάν Σατραπί και Βενσάν Παρονό κερδίζει δικαιωματικά τον χαρακτηρισμό της «σπουδαίας ταινίας».

Κι όσο ο κοινωνικός και πολιτικός αναβρασμός στον Ιράν συνεχίζεται για δεύτερο μήνα και οι μαζικές διαδηλώσεις των πολιτών της χώρας, μετά τη δολοφονία της Μαχσά Αμινί (έπειτα από τη σύλληψή της από την αστυνομία ηθών), δεν λένε να κοπάσουν, παρά τις αντιδράσεις του καθεστώτος, το γαλλο-ιρανικό animation από το 2007, που διέγραψε μια θεαματική πορεία από το Φεστιβάλ των Καννών (Βραβείο της Επιτροπής) μέχρι τα Σεζάρ (καλύτερη ταινία) και τα Όσκαρ (υποψηφιότητα καλύτερης ταινίας κινουμένων σχεδίων) για να εδραιωθεί στις κορυφαίες θέσεις σε όλες τις λίστες με τις καλύτερες ταινίες του είδους έκτοτε, επανέρχεται για να μας θυμίσει τη δεινή θέση των γυναικών σε μια θεοκρατούμενη χώρα και την αξία της πορείας στη χειραφέτηση. Με κάθε τίμημα και με κάθε κόστος.

Βασισμένο στο ομότιτλο και αυτοβιογραφικό graphic novel της ίδιας της Σατραπί, το οποίο διέγραψε τη δική του θαυμαστή εκδοτική επιτυχία παγκοσμίως (μεταξύ άλλων και στη χώρα μας), το «Περσέπολις» σκιαγραφεί το πορτρέτο της καλλιτέχνη σε νεαρή ηλικία, από τα παιδικά χρόνια της ανεμελιάς και της αθωότητας μέχρι τη βουβή εξέγερση της εφηβείας, τη φυγή στο εξωτερικό και την άδοξη επιστροφή μέχρι την οριστική -πλέον- αποχώρηση, σε μια χώρα που διέγραψε σε παράλληλη πορεία με την ηρωίδα τη δική της ταραχώδη ιστορία, από την ανατροπή του  παλαιού καθεστώτος του Σάχη στην Ισλαμική Επανάσταση του Χομεϊνί, στον πολυετή πόλεμο με το Ιράκ και στην εγκαθίδρυση μιας νέας τάξης πραγμάτων, όπου ο μισαλλόδοξος θρησκευτικός φανατισμός κονιορτοποίησε τα δικαιώματα των γυναικών.

Κι όλα αυτά με τη μορφή ενός «χειροποίητου» και ως επί το πλείστον ασπρόμαυρου animation, μια ανορθόδοξη και τολμηρή καλλιτεχνική επιλογή, η οποία όχι μόνο τιμά το πρωτογενές υλικό κάνοντας τις σελίδες του graphic novel να ζωντανεύουν με αξιοθαύμαστη αμεσότητα και μοναδική ομορφιά, αλλά επιτυγχάνει ταυτόχρονα και σε πολλαπλά επίπεδα να μεταδώσει στον θεατή την τραγικότητα των καταστάσεων, αποφεύγοντας τον μελοδραματισμό και τα βαρύγδουπα πολιτικά σχόλια, χωρίς να χάνει, όμως, ούτε στιγμή την αιχμηρότητα και την οξυδέρκεια της κριτικής της.

Η φόρμα του animation, άλλωστε, επιτρέπει στο χιούμορ και στον σουρεαλισμό να παρεισφρήσουν στην αφήγηση της ταινίας, ώστε να αναδειχθεί η ανήσυχη επαναστατικότητα του πνεύματος της Μαρζάν από την παιδική κιόλας ηλικία και να γεμίσει η οθόνη με συγκίνηση και ανθρωπιά, ειδικά στη σχέση της κεντρικής ηρωίδας με όλα τα πρόσωπα που αγαπά και πρέπει να αφήσει πίσω, όπως τη σοφή γιαγιά της, που θα γίνει το υπόδειγμα της ακεραιότητας και της αξιοπρέπειας ως γνώμονας σε κάθε επιλογή.

Και κάπως έτσι το ασπρόμαυρο γεμίζει τελικά από χρώμα και ζωή και μια βαθύτατα προσωπική εξομολόγηση αποκτά οικουμενικότητα και μετατρέπεται σε ένα παγκόσμιο μήνυμα. Σε μια χώρα στην οποία οι γυναίκες παλεύουν ακόμα για την αυτοδιάθεσή τους με τίμημα την ίδια τους τη ζωή, περιπτώσεις σαν αυτή της Μαρζάν Σατραπί παραμένουν ακόμα, δυστυχώς, η εξαίρεση, ο αγώνας, ωστόσο, δεν σταματά ποτέ και πρέπει να δίνεται εντός ή εκτός συνόρων.