Δείξε μου κάποιον που λέει “οι εκπαιδευτικοί δουλεύουν 4 ώρες την ημέρα και κάθονται τρεις μήνες” και θα σου δείξω κάποιον που δεν έχει περάσει ποτέ μια ώρα διδάσκοντας σε σχολείο. Έχοντας ζήσει την εμπειρία από μέσα, ως δάσκαλος για πολλά χρόνια, μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι είναι ένα επάγγελμα που σε γεμίζει με χαρά και ωραίες στιγμές και ταυτόχρονα έχει τη δυνατότητα να σου ρουφήξει την τελευταία σταγόνα ενέργειας. Είναι μια δουλειά που σου ζητάει να κρατήσεις ευχαριστημένο ένα αλληλένδετο σύστημα που απαρτίζεται από διαφορετικά άτομα (γονείς, παιδιά, σχολείο, υπουργείο) τα οποία πολλές φορές έχουν αντικρουόμενα “θέλω”. Σου ζητάει με λίγα λόγια κάτι ακατόρθωτο.

Η ταινία αυτή θα μιλήσει στην ψυχούλα όποιου έχει ζήσει αυτή την εμπειρία αλλά ταυτόχρονα, θα μιλήσει για κάτι μεγαλύτερο από την μικροκοινωνία της τάξης. Είναι συγκλονιστικό πώς αυτή η ταινία καταφέρνει να είναι ταυτόχρονα μια ταινία για το σχολείο αλλά και μια ταινία που θα μπορούσε να μην έχει καμία σχέση με σχολείο. Η ταινία σε βάζει στη θέση της δασκάλας που προσπαθεί να τα κάνει όλα σωστά, χωρίς αυτό να είναι αρκετό, αλλά σε βάζει να δεις και τη μεγαλύτερη εικόνα. Πώς οι ανατρεπόμενες ισορροπίες μιας σχολικής τάξης, είναι μια μικρογραφία των ανατρεπόμενων ισορροπιών μιας ολόκληρης κοινωνίας.

Δεν ξέρω αν η εμπειρία μου σε “γραφεία καθηγητών” και η ταύτισή μου με τη δασκάλα με έκανε να μπω τόσο μέσα στην ταινία, ή αν φταίει γι’ αυτό η μαεστρική σκηνοθεσία του Ιλκέρ Τσατάκ και η υποβλητική ερμηνεία της Λεόνι Μπένες. Πιθανότατα ένας συνδυασμός αυτών. Μπορεί να μην υπάρχουν φόνοι, μπορεί να μην υπάρχουν τέρατα που παραμονεύουν στο σκοτάδι, αλλά αυτή η ταινία είναι θρίλερ με όλη τη σημασία της λέξης. Σε κρατάει από το πρώτο μέχρι το τελευταίο λεπτό κολλημένο στην οθόνη και ταυτόχρονα μιλάει για μια σειρά κοινωνικών θεμάτων χωρίς ποτέ να γίνει διδακτική (είδατε τι έκανα εδώ, ε;).

Στο κέντρο όλων, είναι μια σχέση, η πιο ιερή από όλες, η σχέση μαθητή - δασκάλας. Αυτή παραμένει η προτεραιότητα για την πρωταγωνίστρια και αυτή είναι που διαταράσσεται με κάθε τρόπο από το εξωτερικό περιβάλλον, ξεκινώντας από ένα ντόμινο όμως που προκαλούν οι πράξεις της ίδιας. Μέσα από αυτή τη συνεχή πτώση προς την κόλαση που βιώνει η πρωταγωνίστρια, αυτό που την κρατάει όρθια, είναι η προτεραιότητα που δίνει σε αυτή τη σχέση.

Και στο κάτω-κάτω, τι την νοιάζει; Από Ιούνιο θα κάθεται τρεις μήνες και θα πληρώνει το κορόιδο ο Γερμανός φορολογούμενος. Και μετά θα θέλει να κάνει και απεργία, κατάλαβες; Κατάλαβα να λες. 

του Αντώνη Βαβαγιάννη*

*Ο Αντώνης Βαβαγιάννης είναι σκιτσογράφος των πολύ γνωστών και αγαπητών Κουραφέλκυθρων.