«Η κωμωδία είναι το αποκορύφωμα της λογικής» είχε δηλώσει ο Ζακ Τατί και αυτός ο αντιφατικός αφορισμός όχι μόνο περιγράφει ιδανικά το ολότελα ιδιαίτερο σινεμά του, αλλά μας συστήνει και με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τον Κύριο Ιλό, τον αγαπημένο χαρακτήρα που ο Τατί δημιούργησε κι ενσάρκωσε σε τέσσερις ταινίες του, ξεκινώντας από τις εμβληματικές πλέον «Διακοπές του Κυρίου Ιλό» και συνεχίζοντας με τα «Ο Θείος Μου», «Playtime» και «Ο Κος Ιλό στο Χάος της Κυκλοφορίας».

Ο Κύριος Ιλό μπορεί να θεωρήθηκε ως η γαλλική απάντηση στον Σαρλό ή ακόμα και να αντηχεί το όνομα του εξίσου εμβληματικού ήρωα του Τσάρλι Τσάπλιν, κατάφερε ωστόσο μέσα από την ευφυΐα και τη διορατικότητα του δημιουργού του να γίνει κάτι πολύ περισσότερο από αυτό και να ενσαρκώσει όλες τις αντιφάσεις και τους παραλογισμούς της σύγχρονης κοινωνίας, αμφισβητώντας τις υποθέσεις και τις προσδοκίες για τον κόσμο που μας περιβάλλει και αντιπροσωπεύοντας ένα μοναδικό μείγμα φυσικής κωμωδίας, κοινωνικού σχολιασμού και φιλοσοφικού στοχασμού.

Με μια πρώτη ματιά, ο κύριος Ιλό μπορεί να φαίνεται σαν ένας απλός κωμικός χαρακτήρας. Κι όπως κάθε κωμικός χαρακτήρας που σέβεται τον εαυτό του αλλά και τον μύθο που θέλει να δημιουργήσει, έχει τη δική του ξεχωριστή εμφάνιση, μια εμφάνιση που σε κάνει να τον εντοπίζεις ακόμα και στο βάθος ενός αχανούς και πολυπληθούς πεδίου, όπως αυτά στα οποία ο Τατί αρεσκόταν να τον τοποθετεί.

Αυτός ο ψηλός, αδύνατος και ελαφρώς καμπούρης και δύστροπος τύπος, ο οποίος φορά το χαρακτηριστικό καπέλο και καπνίζει μονίμως μια πίπα είναι πάντα τόσο ξεχωριστός σε όποιο τοπίο κι αν τοποθετηθεί, μοιάζει όμως να είναι και άρρηκτα συνδεδεμένος με το περιβάλλον μέσα στο οποίο κινείται, κι αυτό είναι ακόμα μία από τις τόσες αντιφάσεις του. Με το χαρακτηριστικό κωμικό βάδισμά του, είναι επιρρεπής στο να προκαλεί χάος και σύγχυση όπου κι αν πάει, η κίνησή του όμως μοιάζει τόσο οργανική μέσα στο χώρο, λες και είναι αποκύημα του ίδιου του χώρου μέσα στον οποίο κινείται, μία προσωποποίηση όλων των μοντέρνων αδιεξόδων και των συγκρούσεων της νεωτερικότητας, όπου κάτω από την επιφάνεια της φυσικής και σωματικής κωμωδίας κρύβεται ένας βαθύτερος, πιο σύνθετος χαρακτήρας κι ένα χιούμορ που τολμά να είναι λαϊκό και ελιτίστικο ταυτόχρονα.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι ο κύριος Ιλό είναι η επιτομή του αουτσάιντερ, όπως και όλοι σχεδόν οι μυθικοί προκάτοχοι και συνεχιστές του. Σχεδόν πάντα μοναχικός, αλλά όχι μόνος, περιπλανιέται στους πολυσύχναστους δρόμους της πόλης, στις πολυσύχναστες παραλίες ή σε άλλους δημόσιους χώρους, παρατηρώντας τους ανθρώπους και τον κόσμο γύρω του με ένα μείγμα περιέργειας και πλάκας. Κατ’ εξοχήν ελεύθερος ωραρίου και χωρίς κοινωνικές, επαγγελματικές ή προσωπικές δεσμεύσεις, μπορεί να ανακαλύψει τον κόσμο και να τον ερμηνεύσει με τα δικά του μέτρα και σταθμά, είναι όμως σχεδόν νομοτελειακό μια τόσο sui generis μορφή να ενσταλάζει το χάος σε έναν αυστηρά δομημένο και αυτοματοποιημένο κόσμο.

Γι’ αυτό το λόγο ο  Τατί χρησιμοποίησε (και στις τέσσερις ταινίες του, αλλά κυρίως στο αριστουργηματικό «Playtime») τον Ιλό ως το βασικό του όχημα για να διερευνήσει τον αντίκτυπο της τεχνολογίας, της αστικοποίησης και του κοινωνικού αυτοματισμού στην ανθρώπινη συμπεριφορά και στις διαπροσωπικές σχέσεις. Σε έναν άκαμπτο κόσμο, χωρίς χιούμορ και χωρίς χαρά, ο Κύριος Ιλό μας δείχνει έναν παιγνιώδη και αλησμόνητο δρόμο και μας καλεί να βαδίσουμε μαζί του προκειμένου να ανακαλύψουμε ξανά τις χαρές της ζωής να ταξιδέψουμε σε μία προ πολλού χαμένη παιδικότητα που πρέπει εκ νέου να κερδηθεί.

Ίσως γι’ αυτό ο Τατί μάς πηγαίνει με τον Κύριο Ιλό σε ένα κατ’ εξοχήν παιδικό,  προ-γλωσσικό στάδιο, όπου βασιλεύουν οι σιωπές και οι ήχοι, αλλά όχι οι λέξεις. Ο Κύριος Ιλό μιλάει ελάχιστα έως καθόλου, και αυτή η μινιμαλιστική προσέγγιση του διαλόγου επέτρεψε στον Τατί όχι μόνο να εξερευνήσει θέματα και ιδέες που υπερβαίνουν τη γλώσσα και τον πολιτισμό, αλλά και να δώσει στη μορφή του Ιλό την παγκοσμιότητα και την οικουμενικότητα που καταργούν τα σύνορα, τα στεγανά και τους διαχωρισμούς ανάμεσα στην «υψηλή» και τη «χαμηλή» τέχνη. Η αριστοκρατική καταγωγή του Τατί και η μετέπειτα απάρνησή της για να ακολουθήσει μια πιο μποέμικη και καλλιτεχνική ζωή δεν θα του επέτρεπαν τίποτα λιγότερο παρά να βρει στον Κύριο Ιλό το alter ego του.