Όταν το 2002 εκδόθηκε για πρώτη φορά στη Γαλλία το βιβλίο “Τα Χελιδόνια της Καμπούλ” του Αλγερινού συγγραφέα Γιασμίνα Χάντρα (ψευδώνυμο που διατηρεί, τιμώντας τη γυναίκα του, ο Μοχάμεντ Μουλεσεχούλ), προκάλεσε σχεδόν αμέσως αίσθηση παγκοσμίως ως ένα από τα πρώτα λογοτεχνικά έργα που περιέγραψαν με τα μελανότερα χρώματα, στον απόηχο της τρομοκρατικής επίθεσης της 11ης Σεπτεμβρίου, τη ζωή και τη θέση των γυναικών κάτω από το καθεστώς των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν.

Η κινηματογραφική του μεταφορά, χρόνια αργότερα, σε μια ταινία animation ήταν μια ρηξικέλευθη, αλλά απολύτως ταιριαστή επιλογή. Όχι μόνο λόγω της αδυναμίας γυρισμάτων σε μια χώρα που έχει απαγορεύσει κάθε μορφή έκφρασης και καλλιτεχνικής δημιουργίας (τα γυρίσματα θα μπορούσαν ενδεχομένως να γίνουν και αλλού), αλλά κυρίως γιατί ακόμα και ο πιο ακραιφνής ρεαλισμός δε θα ήταν ικανός να εκφράσει τη ζοφερή ατμόσφαιρα ενός αποπνικτικού περιβάλλοντος, το οποίο στο όνομα ενός θεού στερεί τα δικαιώματα, εξανδραποδίζει και αφαιρεί τις ζωές από ολόκληρες κατηγορίες ανθρώπων.

Το σχέδιο στην ταινία των Ζαμπού Μπρετμάν και Ελεά Γκομπέ-Μεβεγιέκ, που διαγωνίστηκε στο τμήμα Ένα Κάποιο Βλέμμα των Καννών το 2019, είναι χειροποίητο, με αδρές γραμμές, σχεδόν ιμπρεσσιονιστικό. Οι μορφές πάλλονται από μια ζωή που θέλει να εκραγεί και να ξεχυθεί ελεύθερη, αλλά παραμένουν θολές, αχνές, θαμπές, δέσμιες σε ένα περιβάλλον που θέλει να τις καταπνίξει και να καταπιεί το χρώμα τους. Μόνο έτσι θα μπορούσε να αποτυπωθεί η απελπισία του να έχει ξεριζωθεί κάτι βασικό από την ανθρώπινή σου υπόσταση.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον ξεδιπλώνονται οι καταδικασμένες ζωές δύο ζευγαριών στα τέλη της δεκαετίας του ‘90 στην Καμπούλ. Εκεί όπου οι γυναίκες δεν μπορούν να κυκλοφορήσουν χωρίς μπούρκα και πρέπει να παραμένουν σιωπηλές εκτός σπιτιού. Εκεί όπου τα πανεπιστήμια είναι κλειστά, τα βιβλία είναι απαγορευμένα, κάθε παράβαση του ισλαμικού νόμου ισοδυναμεί με θάνατο- για τις γυναίκες, μάλιστα, με δημόσιο λιθοβολισμό ή με ομαδικές εκτελέσεις για εκφοβισμό και παραδειγματισμό.

Από τη μία μεριά, η Ζουνάιρα και ο Μοσέν είναι νέοι, γεμάτοι από μια όρεξη για ζωή που δεν μπορεί να βρει διέξοδο. Τέως φοιτητής Ιστορίας ο ένας που δεν μπορεί να μορφωθεί, τέως καλλιτέχνης η άλλη που δεν μπορεί να δημιουργήσει. Ονειρεύονται στους τέσσερις τοίχους του σπιτιού τους μια επανάσταση που δεν μπορούν ή δεν ξέρουν πώς να ξεκινήσουν. Στην αντίπερα όχθη, ο Ατίκ και η Μουζαράτ, μεσήλικες και καταβεβλημένοι, υπομένουν στωικά το μαρτύριο μιας ζωής χωρίς σκοπό και νόημα. Εκείνος είναι ένας ασήμαντος επιστάτης στις γυναικείες φυλακές, όπου βλέπει τις γυναίκες να οδηγούνται στον εξευτελιστικό θάνατό τους, αφού πρώτα βασανιστούν χωρίς έλεος. Εκείνη, στα τελευταία στάδια του καρκίνου, με τον θάνατο στο κατώφλι και με το παράπονο ότι δεν μπορεί να προσφέρει τίποτα πια στον σύζυγό της.

Οι πορείες και τα πεπρωμένα αυτών των τεσσάρων ανθρώπων θα μπλεχθούν με έναν τραγικό τρόπο κάτω από τον ουρανό μιας πόλης στην οποία μόνο τα χελιδόνια είναι ελεύθερα. Ή μήπως ούτε κι αυτά; Αυτό το πανέμορφο animation φιλμ θα δώσει τις απαντήσεις, εξυμνώντας την αγάπη και την ελευθερία σε ένα αλησμόνητο αισθητικό και συναισθηματικό αποτέλεσμα, ικανό να φέρει τα δάκρυα στα μάτια του θεατή. Μα πάνω απ’ όλα πραγματοποιεί, τιμώντας το πρωτογενές του υλικό, ένα καίριο και επίκαιρο πολιτικό σχόλιο για ένα καθεστώς ανελευθερίας που συνεχίζει να προσβάλλει οποιαδήποτε ανθρώπινη αξία.