Οι γειτονιές είναι οι πρώτες μας πατρίδες. Εκεί μαθαίνουμε τη θέση μας μέσα στον χώρο. Στις ταράτσες, στις πλατείες και στους ακάλυπτους των πολυκατοικιών. Εκεί σχηματίζεται η αγάπη· οι φιλίες με ανθρώπους που έτυχε να μένουμε τρία στενά μακριά. Εκεί σχηματίζεται και το μίσος· το κοινωνικό περιθώριο, οι διακρίσεις, η ταξική ασφυξία.
Στη γειτονιά του Γαλατσίου, όπου μεγάλωσα εγώ, ήταν κάπως σαν άτυπο έθιμο το να έχει δει κανείς La Haine πριν πατήσει το πόδι του στη βαριά εφηβεία. Δεν ξέρω αν γι’ αυτό ευθυνόταν η κάμερα που στροβιλιζόταν τόσο εντυπωσιακά κινηματογραφικά ή το γεγονός ότι στροβιλιζόταν μέσα στη φτώχεια, τον ρατσισμό και την κρατική βία. Πολλές φορές, ωστόσο, δε χρειάζεται να ξέρεις τους λόγους που κάνεις κάτι, αρκεί να το κάνεις. Σημασία δεν έχει η πτώση, αλλά η προσγείωση.
Παρόλα αυτά, η δική μου επαφή δεν ήρθε όπως προέβλεπαν τα δεδομένα, αλλά με βρήκε απρόσμενα ένα βράδυ κάπου στα εικοσιπέντε μου. Μέχρι τότε κουβαλούσα μια χαζή ενοχή πως επειδή δεν μπορώ σαν ύπαρξη να εκπροσωπήσω τη σκληράδα που έμοιαζε να έχει αυτή η ταινία, καλό θα ήταν να την αποφύγω όσο μπορώ, γιατί φοβόμουν ότι θα με αγγίξει. Και μετά, αν τολμούσα να το πω, κανείς δε θα με πίστευε και θα σκέφτονταν ότι το κάνω από πόζα. Ίσως, όταν θα ήμουν πιο μεγάλη, να κατάφερνα να είμαι πιο πειστική.
Όλες αυτές οι αξιολογήσεις και η επίκτητα κατακριτέα σχέση του γυναικείου φύλου με την οργή μέσα του απλώς σιώπησαν με την κραυγή που έβγαλα στην τελευταία σκηνή, στα τελευταία δύο λεπτά, όταν σταμάτησα να επαναλαμβάνω από μέσα μου «μέχρι εδώ, όλα καλά». Όταν συνειδητοποίησα πως η επανάληψη αυτή περνάει απαρατήρητη σε μια ανάγκη που δεν τελειώνει.
Η πτώση δε ζητά κατανόηση, ζητά επανατοποθέτηση. Γι’ αυτό το La Haine είναι μια ταινία στην οποία όλοι επιστρέφουμε. Όχι γιατί παραμένει επίκαιρη, αλλά γιατί η πτώση δεν έχει σταματήσει ούτε για μια μέρα.
Χρόνια αργότερα διάβασα σε ένα ποίημα του Ocean Vuong για ένα αγόρι που έκλαιγε μέσα στο αμάξι του μετά τη βάρδια στα McDonald’s την Κυριακή του Πάσχα. Του έλεγε: «Μου αρέσει που η ποδιά σου σε δείχνει έτοιμο για πόλεμο. Κι εγώ έτοιμος είμαι». Στα αυτιά μου είναι σαν να είπε με άλλα λόγια
«Ο κόσμος είναι δικός μας»
«Το Μίσος» είναι διαθέσιμο για streaming στο Cinobo, ενώ έχει ξεκινήσει και τις επετειακές του προβολές στα θερινά σινεμά.
