Ο όρος «ανεξάρτητο σινεμά» χρησιμοποιείται από τη δεκαετία του 90 κυρίως και έπειτα τόσο ανεξέλεγκτα σε κινηματογραφικά κείμενα, που σχεδόν έχει αποκοπεί από τις ρίζες του. Θεωρώντας ως ανεξάρτητο οτιδήποτε δεν έχει χρηματοδοτηθεί από τη βάση των μεγάλων παραδοσιακών αμερικανικών στούντιο, ακόμη και αν έχει χρηματοδοτηθεί από μικρές εταιρίες που ανήκουν σε αυτά, ο όρος πιθανά να προκαλούσε αλλεργία από ένα σημείο και έπειτα σε σκηνοθέτες που έζησαν στο πετσί τους την «ανεξαρτησία». Δηλαδή, βρήκαν μόνοι τους τα χρήματα για να μετατρέψουν σε εικόνες τις ιδέες τους, χωρίς να μπουν σε διαδικασίες συμβιβασμού σε ό,τι αφορά αυτές – ο μόνος συμβιβασμός ήταν να δημιουργήσουν με πολύ χαμηλό budget.

Κάποιοι από τους σκηνοθέτες που δούλεψαν έτσι στα 70s και τα 80s βρήκαν σταδιακά το κοινό τους. Μιλώντας μια οπτική γλώσσα που φάνηκε να αφορά θεατές σε όλο τον πλανήτη, δημιούργησαν μικρούς πυρήνες οπαδών σε διάφορες γωνιές της Γης που ακολουθούσαν πλέον το έργο τους σχεδόν τελετουργικά. Αυτό πέτυχε και ο Τζιμ Τζάρμους και όπου «γωνιές της Γης», σημειώστε και την Ελλάδα, όπου το σινεμά του βρήκε ένα μικρό μεν, αλλά αρκετά φανατισμένο κοινό.

Το Cinobo επιστρέφει στο σινεμά που δημιούργησε αυτό το κοινό, τις πρώτες απόπειρες δηλαδή του Τζάρμους να ανακαλύψει την κινηματογραφική του γλώσσα, μέχρι την άτυπη ενθρόνισή του ως βασιλιάς των ανεξάρτητων ενώ πλέον είχαμε φτάσει στα 90s και μπορούσε να βρίσκει περισσότερα χρήματα ή να προσελκύει γνωστότερους ηθοποιούς. Οι κανόνες του τί σημαίνει ανεξάρτητο σινεμά μπορεί να άλλαξαν με τα χρόνια, όμως ο ίδιος καταφέρνει να διατηρεί αυτό το status ως σήμερα, ένας εστέτ που παρατηρεί τον κινηματογραφικό κόσμο που αλλάζει και αργά αλλά συστηματικά προσθέτει τις δικές του πινελιές.

Τι έχει να πει όμως ο ίδιος ο Τζάρμους για το σινεμά του, την τέχνη γενικότερα και κατ’ επέκταση τη ζωή; Επτά ατάκες, παρμένες από συνεντεύξεις σε διάφορα στάδια της καριέρας του, που μοιάζουν περισσότερο με αποσπάσματα χαλαρής κουβέντας που γίνεται ανάμεσα σε καφέ και τσιγάρα, μας αποκλαύπτουν πολλά για την ιδιοσυγκρασία του καλλιτέχνη και τον τρόπο με τον οποίον αντιλαμβάνεται τη δημιουργία.

1. Τίποτα δεν είναι πρωτότυπο. Κλέψε από οτιδήποτε μπορεί να αποτελέσει πηγή έμπνευσης ή τροφοδοτεί τη φαντασία σου. Καταβρόχθισε παλιές ταινίες, νέες ταινίες, μουσική, βιβλία, πίνακες ζωγραφικής, φωτογραφίες, ποιήματα, όνειρα, τυχαίους διαλόγους, αρχιτεκτονική, γέφυρες, πινακίδες, δέντρα, υδάτινα σώματα, φως, σκιές. Όσα διαλέξεις να κλέψεις θα πρέπει να μιλούν απευθείας στην ψυχή σου. Αν το κάνεις αυτό, η δουλειά (και η κλοπή σου) θα είναι αυθεντική. Η αυθεντικότητα είναι ανεκτίμητη, πρωτοτυπία δεν υπάρχει. Και δεν χρειάζεται να κρύψεις τα όσα έκλεψες – γιόρτασέ τα αν το νιώθεις. Σε κάθε περίπτωση, να θυμάσαι πάντα αυτό που είπε ο Ζαν Λικ Γκονταρ: Δεν έχει σημασία από πού παίρνεις πράγματα – είναι το πού τα πηγαίνεις.

2. Η ομορφιά της ζωής είναι στις μικρές λεπτομέρειες, όχι στα μεγάλα γεγονότα.

3. Αν κάποιος σας πει πως υπάρχει ένας μόνο τρόπος για να γίνει κάτι, ο δικός του τρόπος δηλαδή, φύγετε όσο πιο μακριά γίνεται από αυτόν, σωματικά και φιλοσοφικά.

4. Είναι όλα τόσο…ανεξάρτητα. Την έχω σιχαθεί αυτή τη λέξη. Ψάχνω το όπλο μου όποτε ακούω τις λέξεις «ιδιόρρυθμο» ή «προχωρημένο». Αυτές οι λέξεις έχουν γίνει πλέον ετικέτες που κολλούνται σε προϊόντα για να τα πουλήσουν. Όποιος κάνει μια ταινία που είναι η ταινία που θέλει να κάνει και όχι κάτι που ορίζεται από αναλύσεις της αγοράς ή εμπορική ανάπτυξη, είναι ανεξάρτητος. Οι ταινίες μου είναι σαν ένα χειροποίητο είδος. Δεν είναι γυαλισμένες – είναι σαν να φτιάχτηκαν σε γκαράζ και εγώ έχω περισσότερο το ρόλο του μάστορα.

5. Είναι υπέροχο που πολλές φορές το κοινό δίνει διαφορετικές ερμηνείες σε πράγματα που βλέπει, δίνοντας μια εικόνα πως δεν γνωρίζει όλες τις απαντήσεις. Πολύ συχνά και εγώ δεν γνωρίζω τις απαντήσεις.

6. Πάντα ξεκινώ ένα σενάριο έχοντας στο νου μου χαρακτήρες, όχι πλοκή, κάτι που πολλοί κριτικοί θα έλεγαν είναι εμφανές από την έλλειψη πλοκής στις ταινίες μου (αν και διαφωνώ, έχουν πλοκή), αλλά η πλοκή δεν είναι η βασική μου προτεραιότητα, οι χαρακτήρες είναι.

7. Είμαι πολύ ευτυχισμένος όταν γυρίζω ταινία. Το γύρισμα είναι σαν να κάνεις σεξ. Όταν γράφεις το σενάριο είναι σαν αποπλάνηση, μετά το γύρισμο είναι σαν σεξ γιατί κάνεις κάτι με άλλους ανθρώπους. Το μοντάζ είναι σαν την εγκυμοσύνη και στο τέλος γεννάς και σου παίρνουν το μωρό σου μακριά. Μόλις τελειώσει αυτή η διαδικασία, θα δω την ταινία άλλη μια φορά σε σινεμά με κοινό που έχει πληρώσει εισιτήριο και δεν ξέρει πως βρίσκομαι μέσα στην αίθουσα. Μετά από αυτό, δεν την ξαναβλέπω ποτέ.