«Μακρύ Ταξίδι της Μέρας Μέσα στη Νύχτα»: To ονειρικό 59λεπτο μονοπλάνο που καθήλωσε τις Κάννες
Ένα κινηματογραφικό επίτευγμα που πρέπει να το δεις για να το πιστέψεις, το Κινέζικο φιλμ επιβεβαίωσε την άφιξη ενός σημαντικού νέου auteur.
-Τι ονειρεύτηκες;
-Κάποια που εξαφανίστηκε.
Τα όνειρα δεν έχουν λογική. Ή μάλλον έχουν μια ολότελα δική τους, μυστική αλληλουχία. Διέπονται από τους δικούς τους impromptu κανόνες, από μια αυτοσχέδια αφηγηματικότητα, που δεν έχει αρχή, μέση και τέλος. Γεννιούνται, επαναλαμβάνονται και σβήνουν, αφήνοντας πίσω μόνο δυσερμήνευτα ίχνη, πίσω σε μια πραγματικότητα που προσπαθεί μάταια (;) να τα αποκωδικοποιήσει. Το «Μακρύ Ταξίδι της Μέρας Μέσα Στη Νύχτα» του Μπι Γκαν είναι μια ταινία-όνειρο με όλες τις σημασίες και από όλες τις απόψεις. Και το μόνο που χρειάζεται είναι να αφήσεις τους περιορισμούς της λογικής κατά μέρος και να βυθιστείς στη μυσταγωγική της ατμόσφαιρα. Η αποκωδικοποίηση μπορεί να περιμένει.
Ο Κινέζος σκηνοθέτης είχε ήδη δώσει ένα πρώτο, εξαιρετικό δείγμα του ταλέντου του και του μοναδικού του οράματος το 2015, με το «Kaili Blues», το οποίο κέρδισε το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη στο φεστιβάλ του Λοκάρνο και τον τοποθέτησε αυτομάτως στην πρώτη γραμμή των πιο πολλά υποσχόμενων δημιουργών παγκοσμίως. Με μια υπαινικτική και φειδωλή σε πληροφορίες, αλλά πλούσια σε οπτικές λεπτομέρειες αφήγηση και με μια γεμάτη αυτοπεποίθηση χειραγώγηση του κινηματογραφικού χωροχρόνου, που απογειωνόταν σε ένα αλησμόνητο σαραντάλεπτο μονοπλάνο με κάμερα στο χέρι, ο Γκαν ένωσε για πρώτη φορά στην οθόνη παρελθόν, παρόν και μέλλον σε κάτι διαχρονικό, μια ποίηση χωρίς τέλος, μια υπόσχεση για κάτι ακόμα πιο φιλόδοξο που νομοτελειακά έμελλε να συντελεστεί.
Κι αυτή η υπόσχεση πραγματοποιήθηκε με τη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του, τρία χρόνια αργότερα. Το «Μακρύ Ταξίδι της Μέρας Μέσα Στη Νύχτα» προβλήθηκε στο τμήμα Ένα Κάποιο Βλέμμα των Καννών κι έγινε διάσημο από την πρώτη του κιόλας προβολή για το μονοπλάνο των 59 λεπτών, τη μισή δηλαδή ταινία. Ή αλλιώς, την ταινία μέσα στην ταινία. Ή ίσως, το όνειρο μέσα στο όνειρο. Πάντως, ένα αισθητικό και τεχνικό επίτευγμα που πρέπει να βιωθεί για να γίνει πιστευτό. Στη συνέχεια βγήκε στις αίθουσες τις Κίνας την Πρωτοχρονιά ως η ιδανική ρομαντική ταινία για να ξεκινήσει το νέο έτος κι έκανε ρεκόρ προπωλήσεων και εισιτηρίων, αλλά δημιούργησε την ίδια στιγμή το χάσταγκ #δεν_κατάλαβα_τίποτα_από_το_Μακρύ_Ταξίδι_της_Μέρας_Μέσα_Στη_Νύχτα που έγινε trending topic. Ό,τι χρειάζεται δηλαδή μια ταινία για να γίνει μύθος.
Σαν ταξίδι μέσα σε ένα άλλο ταξίδι, η ταινία καταδύεται σε δύο διακριτά αλλά απόλυτα συνυφασμένα μεταξύ τους μέρη στην επιστροφή ενός άντρα στη γενέτειρά του (στο Καϊλί που πρωταγωνιστούσε και στην προηγούμενη ταινία του Γκαν) και στην αναζήτηση μιας γυναίκας που εκείνος αγάπησε κάποτε αλλά τελικά δεν ξεπέρασε ποτέ. (Στον ρόλο η Τανγκ Γουέι των «Προσοχή, Πόθος» και «Blackhat».) Στην κάθε άλλο παρά γραμμική εξέλιξη της ιστορίας θα εμπλακούν ένας γκάνγκστερ, ο δολοφονημένος παιδικός φίλος του ήρωα, μία φυλακισμένη, ένα πράσινο σημειωματάριο με μια ιστορία αγάπης και ένα ξόρκι ικανό να κάνει τα σπίτια να περιστρέφονται. Κι η ταινία ή το όνειρο, που θα δώσει νέες διαστάσεις σε όσα προηγήθηκαν, αλλά θα αφήσει τις απαντήσεις πεισματικά κρυμμένες.
Σε ένα σύμπαν (ή μήπως δύο;) όπου κυριαρχεί το υγρό στοιχείο και όπου τα σπασμένα ρολόγια καταδεικνύουν την εντροπική ροή ενός κατακερματισμένου χρόνου, τα όνειρα και οι αναμνήσεις προσπαθούν να αναστήσουν αυτό που έχει οριστικά χαθεί, στα χαλάσματα μιας χώρας που χτίζεται διαρκώς από την αρχή πάνω στα συντρίμμια της. Ο Μπι Γκαν αφήνει το θεατή να ενώσει (αν θέλει) τα σκόρπια και σοφά τοποθετημένα μέσα στην ταινία στοιχεία που συνθέτουν τη μεγαλύτερη εικόνα μιας βαθύτατα θλιβερής ιστορίας πολλαπλών απωλειών ή του δίνει την πολυτέλεια να ονειρευτεί με τα μάτια ανοιχτά. Αυτό το μακρύ ταξίδι της μέρας μέσα στη νύχτα παραμένει σε κάθε περίπτωση αξέχαστο. Ακόμα κι αφού ξυπνήσεις.
H ταινία Μακρύ Ταξίδι της Μέρας Μέσα στη Νύχτα είναι διαθέσιμη online στο Cinobo