Πριν από χρόνια, ο αρχισυντάκτης του Sight and Sound, Νικ Τζέιμς αναρωτιόταν σε ένα editorial του περιοδικού για το οξύμωρο της πληθώρας εφαρμογών για κινητά και υπολογιστές που μετατρέπουν την εικόνα έτσι ώστε να μοιάζει ότι έχει καταγραφεί στο παρελθόν. Τα ρετρό φίλτρα του Instagram κέρδιζαν συνεχώς έδαφος στις προτιμήσεις νέων παιδιών, ικανοποιώντας μια μεταφυσική τους ανάγκη να μοιάζουν με χαρακτήρες από εποχές στις οποίες δεν έζησαν. Με λίγα λόγια, μία από τις πρώτες εφαρμογές μηχανημάτων και φακών από το μέλλον ήταν να αγκαλιάσουμε το παρελθόν και τη νοσταλγία. Το retro δεν ήταν πια μια περιέργεια λίγων ανθρώπων αλλά μια τάση που ξέφευγε πλέον από την εικόνα και γίνοταν όλοκληρη αισθητική, επηρεάζοντας εμφάνιση και στυλ.

Η γιγάντωση της άποψης αυτής πέρασε φυσικά από τον κινηματογράφο. Πέρα από έναν μεγάλο αριθμό πιστών φρουρών της αναλογικής εποχής και των εργαλείων της, που επιμένουν στο φιλμ και τη γοητεία της φθοράς του, η ψηφιακή τεχνολογία έδωσε την επιλογή του χρώματος ακόμη και σε ερασιτέχνες κινηματογραφιστές. Στο παρελθόν, σκηνοθέτες που τους έχουμε συνηθίσει πίσω από παραγωγές πολλών εκατομμυρίων, όπως ο Νόλαν ή ο Αρονόφσκι, γύρισαν κάποτε την πρώτη τους ταινία σε ασπρόμαυρο. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο λόγος ήταν πρακτικός – το ασπρόμαυρο φιλμ ήταν φθηνότερο από το έγχρωμο και το budget του πρώτου φιλμ είναι συνήθως μικρό. Η νέα εποχή ήρθε να αλλάξει αυτή την παράδοση και το κόστος του χρώματος δεν ήταν πια κάτι αβάσταχτο για οποιονδήποτε νέο κινηματογραφιστή. Σήμαινε όμως αυτό το οριστικό τέλος του ασπρόμαυρου;

Η απάντηση είναι ένα ηχηρό όχι, από τη στιγμή που μέσα στη δεκαετία μια ασπρόμαυρη ταινία κέρδισε Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας (το Artist) και μια δεύτερη, το Roma, έφτασε πολύ κοντά στο ίδιο αγαλματίδιο κερδίζοντας όμως άλλα 3. Για νέους και παλιούς δημιουργούς, το ασπρόμαυρο από ανάγκη έγινε επιλογή και παράλληλα μια δήλωση αισθητικής. Ο Πάβελ Παβλικόφσκι έλεγε πριν λίγα χρόνια πως έφτιαξε την Ida με υλικά εντελώς αντίθετα από αυτά που επιβάλλει το σύγχρονο σινεμά – και ακόμη και σήμερα απορεί με την επιτυχία και την αποδοχή της από μεγάλη μερίδα του κοινού. Το ξανάκανε στον Ψυχρό Πόλεμο και γέμισε βραβεία.

Ο Νόα Μπάουμπακ ήθελε να φέρει τη φρεσκάδα της Nouvelle Vague στη σύγχρονη Νέα Υόρκη. Ο Μιγκέλ Γκόμεζ έβγαλε από το χρονοντούλαπο της ιστορίας το είδος της εξωτικής περιπέτειας του παρελθόντος και του προσέδωσε επίκαιρες προεκτάσεις. Ο Φιλίπ Γκαρέλ το χρησιμοποιεί ακόμη γιατί απλά νιώθει πιο άνετα. Ο Δημήτρης Μπαβέλλας το θεώρησε ως ιδανική απόχρωση μιας post-apocalyptic Αθήνας. O Βασίλης Χριστοφιλάκης ήξερε πως μια DIY ταινία για το πως να κάνεις DIY δεν έπρεπε να λάμπει. Ο Λου Γε και ο Αντρέι Κοντσαλόφσκι πίστεψαν πως οι παρελθοντικές τους ιστορίες δε χρειάζονταν χρώματα και μπορούσαν να παραπέμπουν καλύτερα στο παλιό σινεμά. Ο καθείς είχε τους λόγους του.

Το Cinobo παρουσιάζει τη συλλογή Modern Retro: Το ασπρόμαυρο ως επιλογή, διαλέγοντας 12 ταινίες από τη δεκαετία που μόλις παρήλθε, για τις οποίες η απουσία χρωμάτων δεν ήταν λύση ανάγκης αλλά καλλιτεχνική έκφραση.