«Πράσινη Αχτίδα»: Ο πανάξιος Χρυσός Λέοντας του Ερίκ Ρομέρ
Το μεγάλο καλοκαίρι του Ερίκ Ρομέρ συνεχίζεται στο Cinobo με τον πανάξιο Χρυσό Λέοντα σε μια ταινία-ορόσημο για το γαλλικό σινεμά των ‘80s.
Για την Ντελφίν οι διακοπές είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση. Όπως και οτιδήποτε άλλο στη ζωή της. Αρνούμενη να συμβιβαστεί με την οποιαδήποτε έκπτωση στις επιλογές και στο σύστημα των αξιών της, ψάχνει να βρει το τέλειο μέρος και την τέλεια παρέα για τις ελεύθερες μέρες του καλοκαιριού. Η φίλη της την «κρεμάει» λίγο πριν από την εξόρμησή τους στην Ελλάδα κι -ακόμα χειρότερα- χωρίζει (πάλι) με το αγόρι της.
Σε ένα Παρίσι που αδειάζει και σε μια χώρα σε συλλογικό παροξυσμό για την επόμενη έξοδο σε βουνά και παραλίες, η Ντελφίν θα περιπλανηθεί σε βορρά και νότο, θα συναντήσει γνωστούς και φίλους, θα προσπαθήσει να εγκλιματιστεί σε άβολα περιβάλλοντα, θα καταβάλει φιλότιμες προσπάθειες να συγχρωτιστεί με «παρέες», οικογένειες και μοναχικούς τουρίστες, χωρίς ωστόσο να έχει τίποτε κοινό. Κανείς δεν μοιάζει όμως να καταλαβαίνει τις ανάγκες της και πουθενά δεν μπορεί να βρει τη θέση της.
Μια τυπική ρομερική ηρωίδα σε ένα ακόμα ρομερικό καλοκαίρι; Και ναι και όχι. Το 1986, άλλωστε, ο Γάλλος σκηνοθέτης είχε ήδη εδραιώσει το μύθο του, ως απόμαχος της νουβέλ βαγκ που συνέχιζε το δικό του, προσωπικό κι απαράμιλλο στιλ. Η «Πράσινη Αχτίδα» ήταν η προτελευταία από τις έξι ταινίες του κύκλου «Κωμωδίες και Παροιμίες». Κι ενώ βαδίζει στο ήδη γνώριμο, διεξοδικά διαλογικό ύφος του σκηνοθέτη, εκείνο του ελεγχόμενου και απελευθερωτικού συνάμα βερμπαλισμού, μέσα από τον οποίο οι ήρωές του προτάσσουν τις λέξεις ως όπλο και ασπίδα για να κατανοήσουν τον κόσμο γύρω τους και να οριοθετήσουν τη θέση τους σε αυτόν, εδώ υπάρχει μια σαφής διαφορά.
Μια διαφορά που δεν γίνεται άμεσα αισθητή από το θεατή, φαίνεται μάλιστα απίστευτη για έναν τόσο τελειομανή στη ροή και το ρυθμό του λόγου δημιουργό. Το σενάριο ήταν προϊόν αυτοσχεδιασμού, με την πρωταγωνίστρια Μαρί Ριβίερ και τους υπόλοιπους ηθοποιούς, ερασιτέχνες και μη, να έχουν μόνο κάποιες γενικές κατευθυντήριες γραμμές και να ανακαλύπτουν μαζί τις υπέροχες, όπως πάντα σε ταινία του Ρομέρ, στιχομυθίες στην πορεία.
Ίσως εκεί οφείλεται γιατί η ταινία ενώ μοιάζει αναπόσπαστο μέρος του ρομερικού oeuvre, το ξεπερνά και γίνεται η κορωνίδα του, αγγίζοντας νέα βάθη στην προσέγγιση της κεντρικής ηρωίδας. Με έναν ακατέργαστο και αβίαστο ρεαλισμό και μια ευαισθησία που εξερευνά συναισθηματικά τοπία, όσο ταξιδεύει μαζί με την Ντελφίν σε δημοφιλείς και μη τουριστικούς προορισμούς και την άδεια πόλη, η «Πράσινη Αχτίδα» όχι μόνο χάρισε έναν πανάξιο Χρυσό Λέοντα στον Ρομέρ, αλλά και έγινε η πιο εμπορική ταινία του, ένα ορόσημο στο γαλλικό σινεμά των 80s.
Η Ντελφίν είναι κυκλοθυμική και αναποφάσιστη, απόλυτη μέσα στη σχετικότητα μιας διαρκούς αμφιθυμίας ως προς το τι θέλει από τους άλλους και τι ζητάει από τη ζωή. Αισιόδοξη μέσα στην απελπισία της (ή και το αντίστροφο), απαιτεί περισσότερα από το ηλιοβασίλεμα. Όχι όμως με τον τρόπο του Τρίερ, αλλά αγκαλιάζοντας τις ενδογενείς αντιφάσεις της ανθρώπινης κατάστασης. Διαβάζει τον Ηλίθιο του Ντοστογιέφσκι στο σταθμό του τρένου, περιφέρεται σε πολυπληθείς παραλίες κι άδεια αστικά πάρκα, αναζητώντας με το βλέμμα τη σωτηρία, έχοντας ανάγκη από συντροφιά,, κουβαλώντας το αβάσταχτο βάρος της ανεμελιάς και την παιγνιώδη ελαφρότητα κάθε στιγμής που χάνεται οριστικά.
Σ’ αυτό το διεξοδικά αποκαλυπτικό πορτρέτο, στην καθαρότητα του οποίου ελάχιστες φορές κατάφερε να φτάσει το σινεμά πριν και μετά, η ράθυμη ατμόσφαιρα του καλοκαιριού και ο παλμός της αναζήτησης της Ντελφίν, οι λεπτοκεντημένοι διάλογοι και οι σιωπές που καταργούν και διευρύνουν τις αποστάσεις, η διεισδυτικότητα και η οξυδέρκεια της ματιάς του Ρομέρ στον εσωτερικό μικρόκοσμο της ηρωίδας του και στην αλλαγή της συμπεριφοράς των συμπατριωτών του κατά τη διάρκεια των διακοπών, ξεδιπλώνουν με μοναδικό τρόπο μια μεταφυσική διάσταση της περιρρέουσας πραγματικότητας, με αποκορύφωμα το συγκλονιστικό φινάλε. Εκεί όπου η ταινία κερδίζει ολοκληρωτικά τις καρδιές μας και τον τίτλο της, εκεί όπου ο ήλιος χαρίζει στην Ντελφίν αυτό που απαιτούσε.
Μια αλησμόνητη και αναπάντεχη στιγμή μαγείας, η οποία όμως έχει προηγουμένως τεκμηριωθεί επιστημονικά, μια αχτίδα αυτογνωσίας και ολοκλήρωσης σε ένα σύμπαν γεμάτο αμφιβολίες, το τέλος ενός κύκλου που είναι ταυτόχρονα και αρχή του. Στα αιώνια καλοκαίρια του Ερίκ Ρομέρ τα πάντα μπορούν να γίνουν πρόσκαιρα υπέροχα.
H ταινία Η Πράσινη Αχτίδα είναι διαθέσιμη online στο Cinobo