Όπερα από μέταλλο και αίμα: Το σινεμά της Ζουλιά Ντικουρνό
Το μεγάλο αφιέρωμα του Cinobo στο σινεμά τρόμου έρχεται αυτό τον Φλεβάρη, και οι πολυβραβευμένες ταινίες «Titane» και «Raw» δε θα μπορούσαν παρά να αποτελούν ακρογωνιαίους λίθους.
O Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ και ο Γκασπάρ Νοέ άνοιξαν τον δρόμο, και τώρα η Ζουλιά Ντικουρνό ακολουθεί το μονοπάτι, αλλά το κάνει με τον δικό της, εντελώς ξεχωριστό τρόπο. Με επιστέγασμα μάλιστα το Φεστιβάλ Καννών του 2021, όπου η νεαρή Γαλλίδα σκηνοθέτης πέτυχε μια αδιανόητη, εξωφρενική και μάλλον απίστευτη νίκη σε μια επεισοδιακή από όλες τις απόψεις τελετή απονομής, κατά την οποία το «Titane», η δεύτερη μόλις μεγάλου μήκους ταινία της, έφυγε δια χειρός Σπάικ Λι με τον Χρυσό Φοίνικα και η Ντικουρνό έγινε η δεύτερη μόλις γυναίκα σκηνοθέτης που κέρδισε την κορυφαία διάκριση του κορυφαίου φεστιβάλ στον κόσμο.
Το σοκ, όμως, στην περίπτωση του σινεμά της Ντικουρνό δεν περιορίζεται φυσικά μόνο στη βράβευση, αλλά μοιάζει με εγγενές στοιχείο ολόκληρης της μέχρι στιγμής φιλμογραφίας της και οι αντιδράσεις που προκαλεί από την πρώτη κιόλας ταινία της, το «Raw», συνοδεύουν ένα έργο πρωτοποριακό και αμφιλεγόμενο, το οποίο χαρακτηρίζεται από τους επικριτές του ως κενόδοξο, υπερφίαλο και επιφανειακό, αλλά από άλλους χαιρετίζεται ως ένα μεταφεμινιστικό μανιφέστο, που χρησιμοποιεί και επεκτείνει τους κώδικες του body horror για να μιλήσει για το γυναικείο σώμα ως πεδίο καταπίεσης, επανάστασης, έκρηξης και επαναπροσδιορισμού της θηλυκότητας σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο.
Κι αν τα ονόματα των δύο σκηνοθετών της πρώτης παραγράφου, ως βασικές (αν και όχι ομολογημένες από την ίδια τη σκηνοθέτη) επιρροές του έργου της, περιγράφουν ακροθιγώς τι μπορεί να περιμένει (ή να φοβάται) ο θεατής που δεν έχει δει τις ταινίες της, το «Raw» και το «Titane» είναι παράλληλα και οι επίγονοι του κινηματογραφικού ρεύματος που ονομάστηκε New French Extremity και ανανέωσε το genre του horror.
Ο συνδυασμός της βίας και του σεξ δεν ήταν φυσικά κάτι πρωτόφαντο στην ιστορία του σινεμά, αλλά ο τρόπος που μια πλειάδα Γάλλων προβοκατόρων δημιουργών πάντρεψαν το arthouse και το exploitation, με σκηνές που μπορούν να γίνουν εναλλάξ ή ακόμα και την ίδια στιγμή αφόρητα άγριες και λυρικές μαζί, έριξε νέο φως ή καινούργιες σκιές στην ανθρώπινη συνθήκη και μετέτρεψε τη φρίκη σε κάτι βαθύτερο από μια φτηνή πρόκληση.
Όλα τα παραπάνω έγιναν κάτι παραπάνω από αισθητά στο «Raw», την πρώτη ταινία της Ντικουρνό το 2016, η οποία συνοδεύτηκε από λιποθυμίες στις ανά τον κόσμο προβολές της κι ένα hype που κατέστησε τη σκηνοθέτη ως το επόμενο μεγάλο όνομα της κινηματογραφίας της χώρας της. Ο κανιβαλισμός σε μια φοιτητική ιστορία ενηλικίωσης της κεντρικής ηρωίδας σε μια σχολή κτηνιατρικής δεν είναι απλώς ένα αφηγηματικό εύρημα, πρόσφορο να προσφέρει μερικές αξέχαστα αιματοβαμμένες σκηνές που αγγίζουν και ξεπερνούν τα όρια του splatter και του gore, αλλά μετατρέπεται και σε μια συναρπαστική αλληγορία για την αφύπνιση της γυναικείας σεξουαλικότητας, τον εθισμό και το ορμέμφυτο, δίνοντας ακόμα και στην αποτρίχωση διαστάσεις που ο ανυποψίαστος θεατής ποτέ δεν φανταζόταν.
Η «δύσκολη δεύτερη ταινία» μετά από ένα τόσο θεαματικό ντεμπούτο δεν θα μπορούσε παρά να είναι ακόμα πιο φιλόδοξη, γεννημένη να διχάσει ακόμη περισσότερο και να εμπλουτίσει την επιχειρηματολογία των δύο αντίπαλων στρατοπέδων στην αποτίμηση του έργου της Ντινουρνό. Το «Titane» είναι μια όπερα από μέταλλο και αίμα, υστερική και αχαλίνωτη, τόσο camp που γίνεται αστεία και μελοδραματική ταυτόχρονα, τόσο πληθωρική και μαξιμαλιστική που είναι δύο ταινίες στη συσκευασία της μιας.
Η ιστορία του κοριτσιού που ζει με ένα μέταλλο στο κεφάλι του, που γίνεται stripper, που κάνει σεξ με ένα αυτοκίνητο, που δολοφονεί κατά συρροή, που «μετατρέπεται» σε ένα εξαφανισμένο αγόρι για να κρύψει το φύλο και την ταυτότητά του, όσο κυοφορεί κάτι αλλόκοτο και μεταλλικό μέσα του, που επαναδιεκδικεί την τρυφερότητα και την αγάπη μιας νέας οικογένειας με έναν εξίσου κατακερματισμένο σωματικά και ψυχικά «πατέρα», αψηφά τα είδη και μετουσιώνει το body horror σε μια πυρακτωμένη εμπειρία, τόσο αποκρουστική που θες να αποστρέψεις το βλέμμα και τόσο εθιστική που δεν μπορείς παρά να βυθιστείς μέσα της.
Το σινεμά της Ντικουρνό είναι σαν μια διαδρομή με roller coaster σε ένα θεματικό πάρκο, όπου το θέμα είναι η πρόκληση και η ακρότητα σε κάθε της σωματική έκφανση. Το τέλος σε βρίσκει είτε εκστασιασμένο και με την αδρεναλίνη στα ύψη, είτε αηδιασμένο και στα όρια της ναυτίας, σε κάθε περίπτωση όμως με το στόμα ανοιχτό. Για ένα είδος όπως το horror, που κατάφερνε πάντα να ενσωματώσει την προβληματική για τα όρια του ανθρώπινου σώματος με τον πιο ανήσυχο, απρόβλεπτο και δημιουργικό τρόπο, κάθε ταινία της Γαλλίδας σκηνοθέτη (θα) αποτελεί μια απαραίτητη προσθήκη σε αυτό.
Οι ταινίες είναι διαθέσιμες online στο Cinobo