Σύζυγος, συμπαραγωγός και συνεργάτης (αφού έχει συμμετάσχει με διάφορες ιδιότητες σε όλες τις ταινίες) του Γκασπάρ Νοέ για πάνω από τρεις δεκαετίες, η Λουσίλ Χατζιχαλίλοβιτς έχει χαράξει στη δική της σκηνοθετική πορεία έναν ολότελα sui generis δρόμο, τόσο διαφορετικό από εκείνον του πιο γνωστού προβοκάτορα του γαλλικού σινεμά, αλλά και τόσο ίδιο, με τρεις μεγάλου μήκους ταινίες που βυθίζουν τον θεατή σε μια ονειρική και παραμυθένια ατμόσφαιρα, στην οποία ωστόσο ελλοχεύουν οι πιο υποδόρια τρομακτικοί και αποκρουστικοί εφιάλτες, πολλά μέτρα πιο βαθιά από οποιαδήποτε δημιουργία ξεπήδησε από το κύμα του New French Extremity και στο ίδιο μήκος κύματος με τον αντίκτυπο οποιασδήποτε ταινίας του συντρόφου της.

Η Εξέλιξη ήταν η πολυαναμενόμενη επιστροφή της Χατζηχαλίλοβιτς, δώδεκα χρόνια μετά το σκηνοθετικό της ντεμπούτο με την Αθωότητα του 2004, και επιβεβαίωσε πανηγυρικά την ιδιαιτερότητα του οράματός της, αποτελώντας έναν πανέμορφο, όσο και ζοφερό, αλλά σε κάθε περίπτωση δυσεπίλυτο κινηματογραφικό γρίφο, που αψηφά τα είδη και αιχμαλωτίζει τον αμφιβληστροειδή, όσο το ξεκλείδωμα των μυστικών της ταινίας και η λογική αποκωδικοποίησή της προκαλούν τον πιο τολμηρό θεατή που δεν αρκείται στον υπνωτισμό των εικόνων της.

Το μυστήριο και τα ερωτήματα στα οποία δεν δίνονται (τουλάχιστον προφανείς) απαντήσεις ξεκινούν από τα πρώτα λεπτά. Ποίο είναι το αγόρι που μεγαλώνει σε έναν παραθαλάσσιο οικισμό, περιτριγυρισμένο από ένα βραχώδες και σχεδόν σεληνιακό τοπίο; Γιατί ζωγραφίζει εικόνες από αντικείμενα που δεν υπάρχουν πουθενά στον οικισμό; Γιατί σ’ αυτό το μικρόκοσμο υπάρχουν μόνο μικρά αγόρια υπό τη φροντίδα νεαρών γυναικών, η απειλητική αύρα των οποίων παραπέμπει σε οτιδήποτε άλλο εκτός από μητέρα; Γιατί δεν υπάρχουν άντρες; Πού εξαφανίζονται οι γυναίκες τα βράδια και γιατί τα αγόρια υποβάλλονται σε ιατρικές εξετάσεις και χειρουργικές επεμβάσεις, σαν αναλώσιμα πειραματόζωα; Υπάρχει δυνατότητα διαφυγής ή η πειθήνια υπακοή σε ένα αναπόδραστο πεπρωμένο είναι ο μονόδρομος;

Παραμύθι ενηλικίωσης, body horror, πολιτική αλληγορία, διεστραμμένα λυρική (ή και το αντίστροφο) sci-fi εκδοχή για την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους, όλα αυτά μαζί και κάτι παραπάνω από αυτά, η Εξέλιξη χτίζει μεθοδικά και υπαινικτικά ένα ολόκληρο, εφιαλτικό σύμπαν, το οποίο μέσα από τα μάτια του μικρού πρωταγωνιστή και κατ’ επέκταση του θεατή, δεν μπορεί παρά να είναι ακατάληπτο και δυστοπικό, με τις διάσπαρτες απαντήσεις στα συνεχή ερωτήματα που αναφύονται να αποτελούν μια πρόκληση που δεν γίνεται ποτέ αυτοσκοπός, αντιθέτως είναι η δύναμη των εικόνων εκείνη που αιχμαλωτίζει το θεατή και τον κάνει κοινωνό ενός δυσοίωνου, αλλά και τόσο εθιστικού οράματος.

Κι αν όλα αυτά θυμίζουν Λιντς ή Κρόνενμπεργκ, η Χατζιχαλίλοβιτς έχει την αυτοπεποίθηση να ξεπερνά τις επιρροές της και να συνεχίζει τη δική της, ιδιαίτερη πορεία, που ξεκίνησε με την Αθωότητα και συνεχίστηκε με το πιο πρόσφατο αγγλόφωνο Earwig, το οποίο περιμένει υπομονετικά την ανακάλυψη. Η «Εξέλιξη» του τίτλου, με οποιαδήποτε σημασία κι αν της δίνει ο καθένας, δεν έχει ποτέ μία κατεύθυνση και δεν είναι ποτέ μονοσήμαντη, αλλά, όπως ακριβώς και η ταινία, είναι πάντα ανοιχτή σε κάθε πρόκληση και ερμηνεία.