Από την πρώτη προβολή του στο Φεστιβάλ της Βενετίας του 2006, το Inland Empire, η δέκατη και τελευταία (αν δεχτούμε ότι ο τρίτος κύκλος του Twin Peaks δεν ήταν ένα 18ωρο magnum opus που μόνο για… βιολογικούς λόγους δεν προβλήθηκε ποτέ ενιαία) μεγάλου μήκους ταινία του Ντέιβιντ Λιντς παραμένει όχι μόνο ένας από τους πιο δύσκολους γρίφους μιας φιλμογραφίας που βρίθει από τέτοιους, αλλά και μια οριακή και βαθύτατα διχαστική δημιουργία, που για πολλούς θέτει σε δοκιμασία ακόμα και τον χαρακτηρισμό της ως ταινίας.

Αυτό που χαιρετίστηκε ή κατηγορήθηκε ως πείραμα, εφιάλτης, πλάκα, τρολάρισμα, καπρίτσιο, άσκηση ύφους, και δέχτηκε τους επιθετικούς προσδιορισμούς αριστουργηματικό, παραληρηματικό, τραγελαφικό, ανεκδιήγητο, ανιαρό, ανυπόφορο, μεγαλειώδες σε πολλαπλούς συνδυασμούς, προσφέρει ακόμα και σήμερα μια μοναδική κινηματογραφική εμπειρία που αντιστέκεται ακλόνητα στην αποκωδικοποίηση.

Ένα βήμα (ή μάλλον πολλά βήματα) πιο πέρα από το Mulholland Drive στη δυσκολία κατανόησης όσων συμβαίνουν στην οθόνη, το Inland Empire ξεναγεί τον θεατή σε έναν λαβύρινθο πολλαπλών επιπέδων ανάγνωσης και πραγματικοτήτων, χωρίς καμία πυξίδα ή βοήθεια (όπως π.χ. τα hints που είχε δώσει ο σκηνοθέτης στην αμέσως προηγούμενη ταινία του) και απαιτεί από την είσοδο κιόλας σε αυτόν να αφήσεις οποιαδήποτε φιλοδοξία λογικής εξήγησης, αλλά αντιθέτως να βυθιστείς και να ακολουθήσεις τον Λιντς και την πρωταγωνίστριά του Λόρα Ντερν στους δαιδάλους μιας διαδρομής, που όσο προχωράς, τόσο περισσότερο χάνεσαι.

Ή μήπως όχι; Για κάποιους, αυτό που ξεκίνησε από ένα τηλεφώνημα του Λιντς στη Λόρα Ντερν και την πρόσκληση σε ένα πείραμα που διάρκεσε τελικά δύο χρόνια, βασίστηκε σε ένα σενάριο που γραφόταν και εξελισσόταν κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων και κατέληξε σε ένα τρίωρο αποτέλεσμα που μοιάζει να τραβάει στα άκρα όλες τις θεματικές και τα αισθητικά γνωρίσματα του σκηνοθέτη, επαναφέροντάς τον ταυτόχρονα στην εποχή του Eraserhead, αφού μετά από χρόνια ανέλαβε προσωπικά την παραγωγή, το σενάριο, το μοντάζ και τη μουσική, έχει εξήγηση και ερμηνεία. Μια περιήγηση στο internet είναι αποκαλυπτική ως προς τη θέρμη και τον ζήλο με τον οποίο κάποιο καταλήγουν σε συμπεράσματα πολλές φορές ακόμα πιο μπερδεμένα από την ίδια την ταινία.

Είναι τελικά το Inland Empire η οδύσσεια μιας ηθοποιού που χάνεται μέσα στο ρόλο που καλείται να ερμηνεύσει; Ή μήπως ο ρόλος είναι η πραγματικότητα και η ηθοποιός αποτελεί τη φαντασίωση της ηρωίδας; Μήπως είναι οι δύο γυναίκες ο ίδιος άνθρωπος σε παράλληλα σύμπαντα που διασταυρώνονται; Απεικονίζει η ταινία την παράνοια της απώλειας; Τον μπελά του να είσαι γυναίκα; (Αυτή είναι άλλωστε η κρυπτική σύνοψη της ταινίας από τον ίδιο τον Λιντς: A Woman In Trouble.) Την κατάρα και το βάρος που κουβαλάει το σινεμά από την επίπλαστη μυθολογία του Χόλιγουντ; Είναι όλη η ταινία ένας αναστοχασμός του σκηνοθέτη πάνω στο ίδιο του το έργο; Ένα δικό του τριπαρισμένο 8½ ή μια ανάγνωση της Αλίκης σε μια Χώρα των Θαυμάτων όπου η κάμερα είναι ένας μαγικός καθρέφτης που αλλοιώνει την ίδια την αντίληψη του χώρου και του χρόνου; Είναι όλα τα παραπάνω ή τίποτα από όλα αυτά; Έχει καμία από τις προηγούμενες ερωτήσεις σημασία;

Σε μια τέχνη που όσο βαδίζει στον δεύτερο αιώνα ζωής έχει παραδοθεί στο κυρίαρχο αφηγηματικό μοντέλο της εύληπτης κατανόησης και της αβασάνιστης κατανάλωσης εικόνων, ταινίες όπως το Inland Empire θέτουν σε αμφισβήτηση όχι μόνο το ρόλο του θεατή ως παθητικού δέκτη, αλλά και του ίδιου του auteur ως παντοδύναμου φορέα της μίας και μοναδικής αλήθειας. Κι αν η απαξίωση απέναντι σε κάτι τόσο διανοητικά οργασμικό είναι η εύκολη λύση, η πρόκληση της χαρτογράφησης σε πραγματικό χρόνο ενός συναρπαστικά ευμετάβλητου και πρωτεϊκού τοπίου θα θυμίζει ότι το σινεμά είναι ο χώρος όπου τα αστέρια δημιουργούν τα όνειρα και τα όνειρα δημιουργούν τα αστέρια.