Ρούμπεν Έστλουντ: Χρυσός Φοίνικας στο τετράγωνο
Το Cinobo παρουσιάζει έναν superstar σκηνοθέτη και λάτρη του YouTube, τον άνθρωπο που είδε τις 2 τελευταίες του ταινίες να κερδίζουν Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες και, με αφορμή τη φετινή του βράβευση, ανατρέχει στη φιλμογραφία του για ένα μοναδικό αφιέρωμα στην απενοχοποιημένη και ειρωνική ματιά με την οποία βλέπει την εποχή μας.
Στα τέλη της δεκαετίας του ‘90, ένας νεαρός που δουλεύει σε χιονοδρομικά κέντρα ξεκινά να φιλμάρει με την κάμερά του ερασιτέχνες και επαγγελματίες σκιέρ. Το κάνει τόσο καλά ώστε τα βίντεο που δείχνει μετά αρκούν για να περάσει σε κινηματογραφική σχολή στο Γκέτεμποργκ και να αναπτύξει ακόμη περισσότερο τις ικανότητές του. Συνεχίζει να εμπνέεται από το σκι, οι τάσεις είναι προς την παρατήρηση αληθινών ανθρώπων, το ντοκιμαντέρ. Οι σουρεαλιστικές καταστάσεις όμως που παρατηρεί στην καθημερινότητα των ανθρώπων, τον εμπνέουν για τη δημιουργία μυθοπλαστικών. Και κάπως έτσι διαμορφώνεται η δημιουργική παλέτα ενός σκηνοθέτη που σταδιακά μετατρέπεται σε έναν από τους σπουδαιότερους των καιρών μας.
Από την πρώτη ταινία μεγάλου μήκους (και ελάχιστου κόστους) που έκανε το 2004, τον Μογγόλο Κιθαριστή, ως τον δεύτερο συνεχόμενο Χρυσό Φοίνικα που κέρδισε φέτος στις Κάννες με το Τρίγωνο της Θλίψης, μπορεί να έχουν σημειωθεί μεγάλες αλλαγές στο επίπεδο των παραγωγών του, αλλά οι ιδεολογικές και αφηγηματικές βάσεις παραμένουν σταθερές. Ο Έστλουντ εμπνέεται από την αμηχανία που μπορούν να δημιουργήσουν απλές αντιφάσεις της καθημερινότητας, και μέσω μεγάλων σεκάνς καταφέρνει να περνά αυτή την αμηχανία και στον ίδιο τον θεατή. Ξεκινώντας κι αυτός από βινιέτες, μικρές ιστορίες δηλαδή που μπορούν να συμβούν σε μια πόλη, δεν ενδιαφέρεται να δημιουργήσει κάποιου είδους ειρωνικό μαγικό ρεαλισμό, όπως έκανε με επιτυχία ο Ρόι Άντερσον, αλλά χρησιμοποιεί την ειρωνεία (των καταστάσεων αλλά και της κάμερας) ως τη βασική πηγή για την επίτευξη της αμηχανίας.
Τρία χρόνια μετά τον Κιθαριστή (ένα «art-house Jackass» όπως είχε περιγραφεί), το εξαιρετικό Ακούσια ήταν η είσοδός του στις Κάννες, μια σπουδή στην επιρροή του συνόλου στην ατομική συμπεριφορά και μια αναγνώριση της αφήγησής του που έφευγε πλέον από το ντοκιμαντέρ παρατήρησης και πήγαινε σε κάτι διαφορετικό, φανερά μεν σκανδιναβικό αλλά με μια διάθεση παρωδίας την οποία ασκεί ο ίδιος ως σήμερα και για τον εαυτό του. Το Παιχνίδι του 2011 συνέχιζε τις μελέτες του στην πόλη του Γκέτεμποργκ και την εξέλιξη που έχει εκεί το bullying σήμερα, ενώ η Ανωτέρα Βία του 2014, η πρώτη ταινία του με κινηματογραφική διανομή στην Ελλάδα, αντλούσε έμπνευση από τις εμπειρίες του σε χιονοδρομικά κέντρα, έδινε μεγαλύτερο ταξικό πρόσημο στο είδος της ειρωνείας του, ενώ περιείχε μια μοναδική σκηνή χιονοστιβάδας που έκανε αργότερα πολύ κόσμο στα social media να την ποστάρει ως αληθινή. Και ο ίδιος άλλωστε, ως μέγας λάτρης του YouTube όπως έχει δηλώσει πολλές φορές σε συνεντεύξεις του, εμπνεύστηκε τη σκηνή από αληθινά βίντεο. Η αμηχανία ως αποτέλεσμα ταξικών διαφορών δούλεψε τέλεια στο Τετράγωνο, μια σαρωτική σάτιρα για τον κόσμο της υψηλής τέχνης (με ταυ μικρό, όσο και αν η ίδια θεωρεί ότι υπηρετεί το κεφαλαίο), ο Χρυσός Φοίνικας ήρθε εντελώς φυσικά, κάτι που συνέβη και φέτος όπου ζάμπλουτοι και υπηρέτες γίνονται ένα στο επεισοδιακό Τρίγωνο της Θλίψης, μέρος του οποίου γυρίστηκε στην παραλία της Χιλιαδούς.
Με αφορμή τον φετινό θρίαμβο του Έστλουντ στις Κάννες, το Cinobo συγκέντρωσε τις 5 προηγούμενες ταινίες του (οι 2 εκ των οποίων δεν έχουν προβληθεί ποτέ στην Ελλάδα έξω από το φεστιβαλικό κύκλωμα) και δίνει στους συνδρομητές του την ευκαιρία να γνωρίσουν έναν superstar πλέον σκηνοθέτη της εποχής μας.
Μογγόλος Κιθαριστής (The Guitar Mongoloid), 2004
Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Ρούμπεν Έστλουντ έδειξε τα πρώτα γερά δείγματα του ταλέντου του μετέπειτα διπλού θριαμβευτή των Καννών, ο οποίος αψηφά τους κανόνες της παραδοσιακής κινηματογραφικής αφήγησης με ένα ψευδοντοκιμαντέρ που χαιρετίστηκε από τη διεθνή κριτική ως μια «art-house εκδοχή του Jackass και της Κάντιτ Κάμερα».
Ακούσια (Involuntary), 2008
Μια ταινία για προσωπικούς φόβους και εσωτερικούς δαίμονες, κάτω από την πίεση του κοινωνικού συνόλου. Μέσα από πέντε ξεχωριστά επεισόδια μικρών ιστοριών καθημερινής καταστροφής, η οξυδερκής ματιά του Ρούμπεν Έστλουντ παρατηρεί τους ασφυκτικούς δεσμούς σε μια μεσαία τάξη στο όριο της αλλαγής. Πρεμιέρα στο Ένα Κάποιο Βλέμμα του Φεστιβάλ Καννών και επίσημη πρόταση της Σουηδίας για τα Όσκαρ του 2010
Το παιχνίδι (Play), 2011
Παιχνίδια ρόλων και ερασιτεχνικές συμμορίες παιδιών στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας, σε μια ψυχρή αλλά και εντυπωσιακή παρατήρηση της βίαιης ανθρώπινης συμπεριφοράς, που προέκυψε από εκτενή έρευνα του σκηνοθέτη σε πραγματικά περιστατικά οργανωμένου «bullying» και από προσωπικές συνεντεύξεις του με θύματα και θύτες.
Ανωτέρα Βία (Force Majeure | Turist), 2014
Μία φυσική καταστροφή στη διάρκεια διακοπών πυροδοτεί αληθινή χιονοστιβάδα εξελίξεων στο γάμο ενός ζευγαριού. Πριν τον Χρυσό Φοίνικα, ο Ρούμπεν Έστλουντ εξερευνά τις σύγχρονες σχέσεις ακροβατώντας απίστευτα ανάμεσα στο δράμα και την ξεκαρδιστική κωμωδία.
Το Τετράγωνο (The Square), 2017
Πώς μιλάει η τέχνη για την τέχνη; Ο Ρούμπεν Έστλουντ ακροβατεί ανάμεσα στον σουρεαλισμό, τη σάτιρα και τη σωματική κωμωδία ακολουθώντας τα ηθικά και επαγγελματικά διλήμματα ενός διευθυντή μουσείου που στήνει ένα αμφιλεγόμενο νέο έκθεμα και πυροδοτεί τεράστιες αντιδράσεις. Χρυσός Φοίνικας στις Κάννες.
Οι ταινίες είναι διαθέσιμες online στο Cinobo
0 Comments
Related Journal posts
Journal
Here is where we note down everything worth sharing about the cinema of Cinobo, and beyond. Find all you need to know about Premieres, Collections, and Coming Soon, stay tuned with film news on weekly Frames, go behind the scenes with Extras, and explore even more in Misc.