Το «Adieu Philippine» είναι ο αδικημένος ορισμός της Νουβέλ Βαγκ
Με φόντο έναν πόλεμο εκτός οπτικού πεδίου και βιτρίνα την αναρχική έκσταση της νιότης, το φιλμ του Ζακ Ροζιέ διεκδικεί τη θέση του ως ένα παραγνωρισμένο αριστούργημα.
Όταν το Cahier du Cinema αφιέρωσε ένα ειδικό τεύχος στη νουβέλ βαγκ τον Δεκέμβριο του 1962, το εξώφυλλο του εμβληματικού περιοδικού δεν κόσμησε κάποια από τις ταινίες των πιο διάσημων σκηνοθετών του κινήματος που άλλαξε το παγκόσμιο σινεμά για πάντα, όπως π.χ. του Γκοντάρ, του Τριφό ή του Ρομέρ, αλλά το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Ζακ Ροζιέ με τίτλο «Adieu Philippine» («Αντίο Φιλιππίνες»), το οποίο προβλήθηκε στην πρώτη Εβδομάδα Κριτικής του Φεστιβάλ των Καννών εκείνης της χρονιάς κι έγινε δεκτό με ενθουσιασμό από την κριτική.
Η εμπορική αποτυχία της ταινίας, ωστόσο, και το γεγονός ότι ο σκηνοθέτης της ποτέ δεν εντάχθηκε στον σκληρό πυρήνα της νουβέλ βαγκ, οδήγησαν το «Adieu Philippine» σε μια άδικη και αδικαιολόγητη αφάνεια και στη φήμη ενός παραγνωρισμένου και υποτιμημένου εξέχοντος δείγματος του νέου γαλλικού κινηματογράφου της εποχής, την οποία η πρόσφατη αποκατάσταση της ταινίας δικαιολογεί και δικαιώνει απόλυτα.
Βλέποντας σήμερα το «Adieu Philippine» δεν μπορείς παρά να το θαυμάσεις για τη φρεσκάδα, την αυθεντικότητα και την πρωτοτυπία του, για τον τρόπο που χρησιμοποιεί τις πρωτοποριακές κινηματογραφικές τεχνικές και τους αφηγηματικούς πειραματισμούς που η νουβέλ βαγκ έφερε στο προσκήνιο όχι μόνο για να αμφισβητήσει και να υπονομεύσει τον ακαδημαϊσμό του γαλλικού σινεμά, αλλά και για να αναδείξει το πνεύμα, τους προβληματισμούς και τις κοινωνικές ζυμώσεις στη νεολαία της δεκαετίας του ‘60.
Τοποθετημένη στο 1960, στον έκτο χρόνο του πολέμου της ανεξαρτησίας της Αλγερίας, όπως η έναρξη πληροφορεί, η ταινία επικεντρώνεται στον Μισέλ, έναν εικοσάχρονο νεαρό, τυπικό δείγμα της εποχής, ο οποίος δουλεύει ως εικονολήπτης στη γαλλική τηλεόραση. Σύντομα θα καταταγεί υποχρεωτικά στο στρατό για να πολεμήσει, και αναζητά τη διασκέδαση και τον έρωτα. Θα γνωρίσει δύο φίλες και θα μπλεχτεί συναισθηματικά και με τις δύο, ενώ οι ερωτικές και επαγγελματικές περιπέτειες θα τον οδηγήσουν στην Κορσική μέχρι η πραγματικότητα να τον προσγειώσει στην πεζή και σκληρή αλήθεια της επικείμενης στράτευσής του.
Αυτό το ταξίδι σε αναζήτηση της ελευθερίας και της ανακάλυψης του εαυτού, κινηματογραφείται με μια νατουραλιστική ελευθερία που θυμίζει σε αμεσότητα ταινία τεκμηρίωσης και με ένα αυτοσχεδιαστικό σενάριο, όπου οι ηθοποιοί κινούνται και αλληλεπιδρούν με το πλήθος, με φυσικό φωτισμό και ήχο κι αποτυπώνοντας αβίαστα και δυναμικά την καθημερινότητα της εποχής. Χωρίς τους περιορισμούς της γραμμικής αφήγησης, ο Ροζιέ βγάζει από τη φαρέτρα του όλα τα όπλα της νουβέλ βαγκ εναντίον της κινηματογραφικής στασιμότητας: jump cuts και ονειρικές ακολουθίες, χωροχρονικές ασυνέχειες και σπάσιμο του τέταρτου τοίχου, φλας μπακ και λόγια που χάνονται μέσα στη βουή της πόλης ή τη μουσική, μια διάχυτη αίσθηση ότι εδώ και τώρα το σινεμά εμπλουτίζει και ανανεώνει τη γλώσσα του.
Πίσω όμως από τις μέρες κρασιού και λουλουδιών μιας νεότητας που ζει την αβάσταχτη ανεμελιά της, όπως πάντα έκανε και πάντα θα κάνει, κρύβεται μια αδιόρατη θλίψη για το χρόνο που περνά και το κοινωνικό και πολιτικό συγκείμενο της εποχής: το τέλος της αποικιοκρατίας, ο πόλεμος με την Αλγερία που όταν κυκλοφόρησε η ταινία είχε ήδη τελειώσει με την ανεξαρτησία της χώρας, το χάσμα ανάμεσα σε δύο γενιές που δεν καταλαβαίνει η μία την άλλη. Ο Ροζιέ ήθελε άλλωστε να γυρίσει μία ταινία με πιο ευθείς πολιτικές αναφορές, αλλά αυτό στην εποχή των γυρισμάτων απαγορευόταν από την κυβέρνηση κάτω από ένα καθεστώς αυστηρής λογοκρισίας και απαγόρευσης κυκλοφορίας.
Όταν έφυγε από τη ζωή η Ανιές Βαρντά, ο Ζαν Λικ Γκοντάρ δήλωσε ότι οι τελευταίοι εκπρόσωποι της νουβέλ βαγκ που έμειναν ζωντανοί ήταν ο ίδιος και ο Ζακ Ροζιέ. Κι αν ο σκηνοθέτης ποτέ δεν μνημονεύεται ανάμεσα στους σημαντικούς δημιουργούς του κινήματος, γύρισε μια ταινία που μέσα στα 100 λεπτά της το συνοψίζει, το αναδεικνύει και το απαθανατίζει με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο.
Η ταινία «Adieu Philippine» είναι διαθέσιμη online στο Cinobo
0 Comments
Related Journal posts
Journal
Here is where we note down everything worth sharing about the cinema of Cinobo, and beyond. Find all you need to know about Premieres, Collections, and Coming Soon, stay tuned with film news on weekly Frames, go behind the scenes with Extras, and explore even more in Misc.