Υπεύθυνη για όλα τα “πώς τους πετσόκοψες έτσι” και “τα σκαμπό μου και τ’αρ***ια μου” που έχετε ακούσει ποτέ στο ελληνικό ίντερνετ, Το Μικρό Ψάρι είναι μια από τις σημαντικότερες ταινίες στη φιλμογραφία του Γιάννη Οικονομίδη. Γυρισμένη μέσα στην καρδιά της οικονομικής κρίσης, αλλά την ίδια στιγμή και μέσα στην καρδιά του Ελληνικού Νέου Κύματος στο σινεμά, κατάφερε να είναι μια ταινία που θα βουτούσε βαθιά μέσα στην κατάπτωση των ηθικών αξιών σε εποχές γενικευμένης κρίσης αλλά και ένα στιβαρό φιλμ είδους την εποχή που μεσουρανούσε το Greek Weird Wave.

Το Μικρό Ψάρι ακολουθεί τον Στράτο, έναν μοναχικό και λιγομίλητο hitman, ιδανικά ενσαρκωμένο από τον Βαγγέλη Μουρίκη, που έχει ως στόχο να ξεπληρώσει το χρέος του απέναντι στον Λεωνίδα, τον άνθρωπο στον οποίο χρωστάει τη ζωή του, βοηθώντας τον να δραπετεύσει από τη φυλακή. Σε αυτή την κάθοδό του σε μια υγρή και σκοτεινή Αθήνα, θα συναντήσει μαφιόζους, γκάνγκστερς γυναίκες σε κίνδυνο και θα έρθει αντιμέτωπος με τον άκρατο αμοραλισμό μιας χώρας σε κρίση, μιας κοινωνίας σε σήψη. Έτσι, όπως κάθε αυτόκλητος τιμωρός στην ιστορία του είδους, η ηθική του θα ξυπνήσει και- στρεβλή και κατάκοπη- θα πάρει την κατάσταση στα χέρια της, με συνέπειες, ήδη προδιαγεγραμμένες από τον δαρβινικό ντετερμινισμό του τίτλου.

Εξαιρετικό δείγμα ελληνικού νεο-νουάρ, το Μικρό Ψάρι γυρίζεται σε μια εποχή που το Ελληνικό Σινεμά έχει κατακτήσει τα διεθνή φεστιβάλ με το Weird Wave και η διαλεκτική της κινηματογραφίας που γεννιέται από την κρίση για να επεξεργαστεί καλλιτεχνικά το κοινωνικό της στίγμα πέφτει βαριά πάνω σε όλες τις ελληνικές ταινίες του δεύτερου μισού της δεκαετίας του 2010. Είναι σχεδόν ο μόνος τρόπος να κάνεις σινεμά με αξιώσεις και μονοπωλεί το ενδιαφέρον του διεθνούς κινηματογραφικού στερεώματος. Σε αυτή τη συνθήκη, εγχώρια, οι νέοι έλληνες σκηνοθέτες επιχειρούν να συνομιλήσουν και να επαναδιαπραγματευτούν τις συμβάσεις του σινεμά των ειδών, ένα σινεμά που με δυσκολία έβρισκε (και με την ίδια δυσκολία συνεχίζει να βρίσκει) τη θέση του στην εθνική μας κινηματογραφία.

Στο μέτωπο του φιλμ νουάρ και του αστυνομικού δράματος, ταινίες όπως ο Άδικος Κόσμος του Φίλιππου Τσίτου, το Τετάρτη 4:45 του Αλέξη Αλεξίου και το Μικρό Ψάρι, δημιούργησαν μια ισχυρή τάση στο ελληνικό νεο-νουάρ, όπου η τσακισμένη από την κοινωνικοπολιτική κρίση νεοελληνική κοινωνία μετατρέπεται σε ένα ιδανικό πεδίο γένεσης όλων αυτών των καταραμένων αντιηρώων, των σκοτεινών και σιωπηλών ανδρών που μιλούν μόνο με τα όπλα τους, των υγρών και υποφωτισμένων δρόμων και των σκληρών και αγέροχων (μα κατά βάθος ραγισμένων) γυναικών. Αντλώντας τις βασικές του επιρροές από το ευρωπαϊκό νουάρ του Ζαν-Πιερ Μελβίλ, αλλά και με σταθερές αναφορές στο ελληνικό σινεμά του είδους, που κατάφερε να ανθίσει τις προηγούμενες δεκαετίες, το Μικρό Ψάρι συνδιαλέγεται με την κληρονομιά του, πηγαίνοντάς τη κι ένα κρίσιμο βήμα παρακάτω.

Ο Γιάννης Οικονομίδης, που χαρακτήρισε την ταινία “υπαρξιακό ψυχο-καρδιογράφημα λόγου και σιωπής”, βρέθηκε στο Διεθνές Διαγωνιστικό του Φεστιβάλ Βερολίνου, την εποχή που τα διεθνή φεστιβάλ αναζητούσαν απεγνωσμένα τους επόμενους “Κυνόδοντες” και “Attenberg” του ελληνικού σινεμά της κρίσης και παρουσίασε τη δική του εκδοχή, αιματοβαμμένη, τραχιά, χωρίς απουσία στιλιζαρίσματος αλλά ριζωμένη στη νεοελληνική καρδιά. Με κίνδυνο να προσπέσουμε κι εμείς στο κλισέ της εύκολης, απομονωμένης από το περιεχόμενό της, ιντερνετικής ατάκας ο Οικονομίδης στο Μικρό Ψάρι δίνει “και γ*μώ τα σόου”.