Γυναικείο στήθος. Υπάρχουν πολλές λέξεις οι οποίες περιγράφουν το μέρος του σώματος της γυναίκας που καθορίζει το φύλο της, τρέφει τα παιδιά της, εμπνέει τον έρωτα, που νοσεί. Ιστορίες γλυκές, ιστορίες πικρές. Με αρχή, χωρίς τέλος. Ιστορίες έρωτα, ιστορίες ζωής, παιδικές, παλιές. Τις ζούμε, τις σκεφτόμαστε, σπάνια όμως τις ακούμε.

Στο ντοκιμαντέρ «Βυζιά», γυναίκες και άντρες μοιράζονται προσωπικές τους ιστορίες, που αφορούν το στήθος. Τη σημασία του, τους συμβολισμούς του, τις χαρές και τις λύπες που μπορεί να προσφέρει. Με κεντρικό αφηγηματικό άξονα τον καρκίνο του μαστού αλλά και τις διάφορες μικρότερες στην τροχιά, το φιλμ ενημερώνει και παροτρύνει γυναίκες και άντρες για τη σημασία της έγκαιρης πρόληψης.

Πίσω από την κάμερα, η Ανιές Σκλάβου κι ο Στέλιος Τατάκης, που δουλεύουν εδώ και 25 χρόνια στον κινηματογράφο κερδίζοντας βραβεία για τα ντοκιμαντέρ τους σε ελληνικά και διεθνή φεστιβάλ. Τα «Βυζιά», με πρεμιέρα στο φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, βραβεύτηκε με Τιμητική Διάκριση στο 11ο φεστιβάλ Ελληνικού Ντοκιμαντέρ στη Χαλκίδα (Docfest 2017), καθώς και από την Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία για τη συμβολή του στην ανάδειξη της τέχνης ως μέσο υποστήριξης των ασθενών που πάσχουν από καρκίνο.

Η ΙΔΕΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ

«Η ιδέα για ένα ντοκιμαντέρ για το στήθος προήλθε από τη μελέτη της κοινωνικής ανθρωπολόγου Λιόπη Αμπατζή που ξεκίνησε να ερευνά το θέμα μετά τη νόσησή της από καρκίνο του μαστού», εξηγεί το σκηνοθετικό δίδυμο, τονίζοντας όμως το ντοκιμαντέρ τους ξεπερνά την απλή έρευνα και παράθεση στοιχείων.

«Έδωσε λόγο σε γυναίκες και άντρες να μιλήσουν για τις προσωπικές τους εμπειρίες.

Έδωσε λόγο στη Λιόπη να μιλήσει για τη δική της ιστορία.

Έδωσε λόγο στα ίδια τα βυζιά να μιλήσουν για τον εαυτό τους.

Μας προκάλεσε ως δημιουργούς να εμπνευστούμε μια καλλιτεχνική και αισθητική προσέγγιση και να μιλήσουμε με τη σειρά μας για αλήθειες άλλοτε γλυκιές ή αστείες και άλλοτε πικρές και σκληρές», ομολογούν.

Μα, καταλήγουν: «Πάνω απ’ όλα δίνει λόγο σε όσες και όσους ζουν, αντιμετωπίζουν ή κρύβουν, φοβούνται να ομολογήσουν ή να μοιραστούν, σκέψεις και εμπειρίες που πιθανόν μέχρι τώρα να κρατούσαν μόνο για τον εαυτό τους».

«ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΑΜΕ ΚΑΙ ΝΟΜΙΖΩ ΤΟ ΠΕΤΥΧΑΜΕ, ΝΑ ΜΗΝ ΕΚΒΙΑΣΟΥΜΕ ΚΑΝΕΝΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ»

Μιλώντας στο WomanTOC κατά την πρεμιέρα του φιλμ στη Θεσσαλονίκη, οι σκηνοθέτες απαντούν στο κατά πόσο φοβήθηκαν ότι δε θα τα έβγαζαν πέρα με τις απαιτήσεις του θέματος.

«Όχι, επειδή ήμαστε μια ομάδα, μαζί με την ανθρωπολόγο Λιόπη Αμπατζή, που είχε την αρχική ιδέα για ένα ντοκιμαντέρ σχετικά με τα βυζιά», λέει η Ανιές Σκλάβου. «Όταν είχε κάνει το μεταπτυχιακό της στην κοινωνική ανθρωπολογία, είχε δουλέψει πάνω στην εμπορευματοποίηση του γυναικείου σώματος, κυρίως στα μπαρ κονσομασιόν. Την περίοδο, κατά την οποία η ίδια νόσησε και μέσα στην προσπάθειά της να δει πώς θα αντιμετωπίσει την ασθένεια, συνειδητοποίησε ότι μέσω ενός ντοκιμαντέρ θα ήταν πολύ πιο εύκολο να περάσει αυτό που θα ήθελε από το να γράψει ένα κείμενο, η απήχηση του οποίου θα ήταν πολύ πιο περιορισμένη. Στην πορεία θεωρήσαμε πως και η δική της ιστορία ήταν πολύ δυνατή, οπότε συζητώντας οι τρεις μας και μετά από πολύ brainstorming καταφέραμε να διαμορφώσουμε άξονες όπου θα κινούμασταν».

«Η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν αν θα λειτουργήσουν οι τρεις αυτοί άξονες: η προσωπική ιστορία της Λιόπης, οι μικρότερες ιστορίες πολλών ανθρώπων και η «φωνή» των βυζιών», συμπληρώνει ο Στέλιος Τατάκης.

Πώς όμως προσέγγισαν το θέμα από μια στιλιστική σκοπιά; Εξηγεί η Ανιές Σκλάβου στο Reader πως «προσπαθήσαμε και νομίζω ότι το αποφύγαμε, να μην εκβιάσουμε κανένα συναίσθημα. Το πλησιάσαμε όσο πιο αντικειμενικά μπορούσαμε, άλλωστε μιλάμε για αλήθειες, μιλάμε για πράγματα που συχνά δεν τα ομολογούμε. Έχουμε επενδύσει πάρα πολύ στο αισθητικό κομμάτι και στον τρόπο με τον οποίο έχουμε κινηματογραφήσει τα θέματά μας ώστε να παρουσιάσουμε κάτι που θεωρώ ότι δεν είναι ένα τυπικό ντοκιμαντέρ», λέει.

«Έχουμε πολλές δραματοποιήσεις, πολλά εικαστικά στοιχεία και νομίζω ότι έχει βγει ένα αποτέλεσμα αρκετά μοναδικό στο είδος του. Δεν είναι ένα τυπικό ντοκιμαντέρ που παραθέτουμε στοιχεία. Έχει ανθρώπινες μαρτυρίες, έχει την προσωπική ιστορία της Λιόπης Αμπατζή, η οποία ως σκηνοθέτες αποφασίσαμε ότι θα θέλαμε να υπάρχει μέσα στο ντοκιμαντέρ για την κινηματογραφική αφήγηση, οπότε νομίζω πως είναι αρκετά μοναδικό στο είδος του».