Τόσο η ελληνική λέξη ερασιτέχνης, όσο και η γαλλική (κι εν συνεχεία διεθνής) λέξη amateur, έχουν ετυμολογικά την ίδια ρίζα, που δεν είναι άλλη από την αγάπη.  Ο ερασιτέχνης, αυτός που δεν είναι επαγγελματίας, συνήθως, αλλά όχι πάντα, αγαπά αυτό που κάνει. Ή μπορεί να είναι άτσαλος, χωρίς μέθοδο, χωρίς επιτυχία, χωρίς σαφή προσανατολισμό.

Αυτή η διττή σημασία της λέξης είναι και το μυστικό πίσω από τον τίτλο της ταινίας που έγινε μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του Χαλ Χάρτλεϊ κι ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα ορόσημα του ανεξάρτητου αμερικανικού σινεμά στα 90s, τότε που αυτό υπερβολικά αισιόδοξα και κάπως υπερφίαλα οραματιζόταν ότι θα αλλάξει το τοπίο του κινηματογράφου για πάντα. Ο ίδιος ο Χαλ Χάρτλεϊ δήλωσε, άλλωστε, ότι η επιλογή του τίτλου προέκυψε από την κόντρα του Άλφρεντ Χίτσκοκ με τον Τσαρλς Λότον. Όταν ο πρώτος αποκάλεσε απαξιωτικά τον δεύτερο amateur, ο Βρετανός ηθοποιός και (για μία φορά) σκηνοθέτης ανταπάντησε «φυσικά και είμαι, αγαπώ τη δουλειά μου». Βλέποντας την ταινία καταλαβαίνει κανείς απόλυτα την επιλογή. Και με τις δύο σημασίες.

Όλοι οι ήρωες του «Amateur» είναι ερασιτέχνες. Ο Τόμας ξυπνάει με μώλωπες σε ένα σοκάκι της Νέας Υόρκης, χωρίς να έχει καμία ανάμνηση και χωρίς να ξέρει ποιος είναι και τι έχει προηγηθεί. Η Ιζαμπέλ είναι μια πρώην μοναχή, νυμφομανής κατά δήλωσή της, αν και παρθένα, η οποία προσπαθεί μάλλον ανεπιτυχώς να ξεκινήσει μια νέα ζωή γράφοντας φτηνά πορνογραφήματα. Θα πάρει υπό την προστασία της τον Τόμας, χωρίς να γνωρίζει ότι αυτός είναι ένας σαδιστής σκηνοθέτης πορνογραφικών ταινιών. Η Σοφία, πρώην ερωμένη, πρωταγωνίστρια και θύμα του Τόμας, θέλει να φτιάξει τη ζωή της από την αρχή, πιστεύοντας ότι εκείνος είναι νεκρός και αυτή επιτέλους ελεύθερη. Ο Έντουαρντ, λογιστής του Τόμας, θα τη βοηθήσει, αλλά μετά από μια σειρά παρεξηγήσεων και συμπτώσεων οι πορείες των τεσσάρων θα διασταυρωθούν ξανά με απρόβλεπτες συνέπειες και μοιραία αποτελέσματα.

Όλοι οι ήρωες του «Amateur» θέλουν να αγαπήσουν και να αγαπηθούν αλλά δεν ξέρουν πώς. Κάποιοι θέλουν να ξεχάσουν, αλλά δεν μπορούν να συγχωρήσουν. Κάποιοι θέλουν να συγχωρήσουν, αλλά δεν μπορούν να ξεχάσουν. Κι ένας άντρας ανάμεσά τους ανακαλύπτει χωρίς μνήμη τον κόσμο από την αρχή, βιωματικά, φοβισμένα, κάτω από τη σκιά ενός άλλου, παλαιότερου εαυτού, που νομοτελειακά θα αποκαλυφθεί. Αλλά η ζωή ούτως ή άλλως βιώνεται εμπειρικά και κανένας δεν είναι έτοιμος για τις ανατροπές της. Εν ολίγοις κανείς δεν είναι επαγγελματίας της ζωής. Είμαστε όλοι ευτυχώς ή δυστυχώς ερασιτέχνες.

Ισορροπώντας αριστοτεχνικά ανάμεσα στην υπαρξιακή τραγωδία και στον κωμικό παραλογισμό, η ταινία του Χάρτλεϊ αποδομεί το είδος του αστυνομικού θρίλερ με μια αυτοσχεδιαστική ορμή που θυμίζει τις ευτυχισμένες, πειραματικές μέρες τις nouvelle vague, διατηρεί ωστόσο την αποστασιοποιημένη και συγκρατημένα cool ατμόσφαιρα της αμερικανικής μητρόπολης, με εξαιρετικούς διαλόγους ανθολογίας (-Πώς γίνεται να είσαι νυμφομανής και να μην έχεις κάνει ποτέ σεξ; -Είμαι επιλεκτική) και με μια απόλυτα συνεπή σ’ αυτό το φιλμικό σύμπαν «ερασιτεχνική» πλανοθεσία, που υπονομεύει και επαναπροσδιορίζει ταυτόχρονα το σασπένς, τη βία και τη δράση από τη μία πλευρά, και τον έρωτα και την επιθυμία από την άλλη.

Κι αν η ατάκα «υπάρχουν μόνο μπελάδες και επιθυμία» από το «Απλοί Άνθρωποι» αποτελεί το επίκεντρο της κοσμοθεωρίας του Χαλ Χάρτλεϊ (τουλάχιστον στις ένδοξες μέρες του), αυτή αποκτά στο «Amateur» την πιο αποκρυσταλλωμένη και κοσμοπολίτικη εκδοχή της με τη μορφή της ακριβοθώρητης και ατρόμητης  Ιζαμπέλ Ιπέρ. Σύμφωνα με τις φήμες η γαλλίδα ηθοποιός επιδίωξε τη συνεργασία της με τον σκηνοθέτη και αυτός της το ανταπέδωσε με έναν από τους πιο εξωφρενικούς και καλύτερους ρόλους της, εκείνον της νυμφομανούς παρθένας μοναχής που ανακαλύπτει τη θεία χάρη εκεί όπου δεν την περιμένει, με δερμάτινη s&m περιβολή και ένα τρυπάνι στο χέρι. Μαζί της την ανακαλύπτουμε κι εμείς.