Journal

«Χαμένος Παράδεισος»: Κάποτε στην Αφρική

«Χαμένος Παράδεισος»: Κάποτε στην Αφρική

Τάσος
Τάσος Μελεμενίδης
Published
31 Jan 2024
Category

Με συχνή παρουσία σε λίστες με τις καλύτερες ταινίες του 21ου αιώνα, το αριστούργημα του Μιγκέλ Γκόμες έρχεται στο Cinobo ενώνοντας την Ευρώπη του σήμερα με το ξεχασμένο παρελθόν. 

Μια γυναίκα περνά τα χρόνια της σύνταξής της φροντίζοντας τους γύρω της. Περισσότερο απ’ όλα την προβληματίζει η μοναξιά της γειτόνισσάς της, μιας εκκεντρικής 80χρονης που υποψιάζεται ότι η υπηρέτριά της τής κάνει βουντού. Η ηλικιωμένη θέλει να συναντήσει έναν άντρα από το παρελθόν της και οι δύο γυναίκες θα ενώσουν τις δυνάμεις τους για να τη βοηθήσουν. Η ιστορία του άντρα ξεκινά πριν τον Πορτογαλικό αποικιακό πόλεμο, ως εξής: "Είχε μία φάρμα στην Αφρική, στους πρόποδες του όρους Ταμπού…"

Στο μυθικό Tabu (1931) του Φ.Β. Μουρνάου, παρακολουθούμε την ιστορία ενός έρωτα που είναι απαγορευμένος επειδή στέκεται ενάντια στους θρύλους των λαών στα νησιά του νότιου Ειρηνικού, οι οποίοι μένουν αναλλοίωτοι παρά την επαφή με εκπροσώπους του πολιτισμένου κόσμου οι οποίοι έχουν εγκατασταθεί εκεί. Σε αυτό το Tabu, του Μιγκέλ Γκόμεζ, παρακολουθούμε έναν έρωτα που είναι απαγορευμένος γιατί έρχεται κόντρα στα κοινωνικά ήθη των πολιτισμένων που έχουν εγκατασταθεί σε αποικιακή τοποθεσία και τα οποία μοιάζουν να αποδέχονται οι ντόπιοι. Η έννοια απαγορευμένο δηλαδή δεν σταματά να υπάρχει, μόνο που τώρα έχει άλλη μορφή, μετατρέπεται από μεταφυσική σε κοινωνική φοβία. Εφόσον λοιπόν συμβαίνει κάτι τέτοιο, η συνύπαρξη των δυο πολιτισμών δεν ωφέλησε πολύ στην εξέλιξή τους, κάτι που είναι και το βασικότερο – μεταξύ αρκετών – πολιτικό σχόλιο στην ταινία του Πορτογάλου.

Scan_15194713.webp

Άλλωστε φαίνεται και από το πρώτο μέρος του φιλμ, που διαδραματίζεται στο σήμερα, όπου η δύστροπη πλέον Αουρόρα που ποτέ μάλλον δε ξεπέρασε τον νεανικό της έρωτα, φέρεται ρατσιστικά απέναντι στην αφρικανή οικιακή βοηθό της. Οι δυο τους είναι πρόσωπα επηρεασμένα από την αποικιοκρατία, αφού ταξίδεψαν μακριά από τον τόπο τους για μια νέα ζωή που τελικά δεν ήρθε ποτέ. Και αυτές παρατηρεί η Πιλάρ, η βασική ηρωίδα του πρώτου μέρους, του «Χαμένου Παραδείσου», και ένα μοναχικό πρόσωπο μιας Ευρώπης που χάνεται, αυτής της ευγένειας, της αλληλεγγύης, της υπομονής.

Το πέρασμα στο δεύτερο μέρος, τον «Παράδεισο», είναι αυτό που απογειώνει την ταινία. Ο Γκόμεζ καταφέρνει να κρατήσει μια αξιοζήλευτη ισορροπία ανάμεσα στα στυλιζαρισμένα κάδρα, το χιούμορ, την αθωότητα που ξεχειλίζει από τις τοποθεσίες ή την μουσική, την μαγευτική σαν παραμύθι αφήγηση και τους συμβολισμούς τού. Γεμίζει τα πλάνα του με αναφορές (αισθητικές ή λεκτικές) που παραπέμπουν στην κινηματογραφική ιστορία, παίζει με τα βλέμματα του ζευγαριού που συχνά κοιτούν εκτός κάδρου και αφήνει την ιστορία να εξελιχθεί ως ένα κλασικό κινηματογραφικό ρομάντζο, αφηγούμενο με φράσεις που θα μείνουν για καιρό στο μυαλό των θεατών.

Το κυριότερο όμως είναι πως όλα αυτά δένουν αρμονικά μετά το φινάλε – οι δυο ιστορίες και οι λεπτομέρειες τους. Αυτό το ιδιότροπο μείγμα κοινωνικοπολιτικών σχολίων, εκλεκτικής σινεφιλίας και νοσταλγίας μοιάζει τόσο πλήρες και μεστό στο σύνολό του μετά τη θέαση, αλλά είναι και συνάμα μια από τις ομορφότερες ταινίες που είδαν τα μάτια στον 21ο αιώνα.

H ταινία «Χαμένος Παράδεισος» είναι διαθέσιμη στο Cinobo

0 Comments

Sort by

Related Journal posts

Journal

Here is where we note down everything worth sharing about the cinema of Cinobo, and beyond. Find all you need to know about Premieres, Collections, and Coming Soon, stay tuned with film news on weekly Frames, go behind the scenes with Extras, and explore even more in Misc.

Creative Europe Media
European Union
EPAnEK
elevate web