9 χρόνια πριν το «Lady Bird», η Γκρέτα Γκέργουιγκ δεν ήταν –ακόμη– σκηνοθέτης, αλλά ήταν γνωστή στους σινεφίλ κύκλους ως κάτι τελείως διαφορετικό: Βασίλισσα του mumblecore κινήματος.

Τότε, στα ‘00s, ένα κίνημα νέων δημιουργών από την Αμερική αποφάσισε να πάρει τα πράγματα (και τις ψηφιακές τους κάμερες) στα χέρια τους, στήνοντας μηδαμινού μπάτζετ, συχνά αυτοσχεδιαστές παραγωγές που εστιάζαν σε δεσμούς, διαπροσωπικές σχέσεις και τη θέση των ηρώων και ηρωίδων με τον κόσμο γύρω τους.

Μέσα σε αυτό το κίνημα έκαναν τα πρώτα τους βήματα δημιουργοί όπως ο Μπάρι Τζένκινς, οι αδερφοί Σαφντί, τα αδέρφια Ντουπλάς, ο Άντριου Μπουζάλσκι… και μια τότε ηθοποιός που έμελλε να γίνει ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα του σύγχρονου αμερικάνικου σινεμά: Η Γκρέτα Γκέργουιγκ.

Η Γκέργουιγκ πρωταγωνιστούσε στο «LOL» και το «Hannah Takes the Stairs» του πάπα του αμερικάνικου mumblecore, Τζο Σουάνμπεργκ. Η συνεργασία τους θα κορυφωνόταν το 2008 με το «Nights & Weekends», έναν από τους πέντε ρόλους της μέσα σε μια χρονιά. Κι αν έτσι κι αλλιώς σε όλα αυτά τα φιλμ τα όρια δημιουργών και ερμηνευτών ήταν θολά –η αυτοσχεδιαστική διάθεση και η ορμή κολεκτίβας αυτής της παρέας οπωσδήποτε σήμαινε πως δεν ήταν εύκολο να πεις με σιγουριά ποιος έκανε τι–, το «Nights and Weekends» αποτέλεσε παρόλαυτά το πρώτο επίσημο σκηνοθετικό credit της 25χρονης τότε Γκρέτα.

Πρόκειται για την καταγραφή μιας σχέσης εξ αποστάσεως, για τον Τζέιμς (Σουάνμπεργκ) και την Μάτι (Γκέργουιγκ), και το πώς η κάθε τους συνάντηση μετατρέπεται σε υπενθύμιση όλων όσων τους χωρίζουν κι όχι όσων τους ενώνουν. Η ταινία, φτιαγμένη με ωμό, άμεσο τρόπο, με μια άγρια ψηφιακή αίσθηση και καταγραφή στιγμών στις οποίες δεν είναι καθόλου εμφανές αν βλέπουμε τον Τζέιμς και τη Μάτι ή τον Τζο και τη Γκρέτα, καταφέρνει να αποτυπώσει την αίσθηση οικειότητας αλλά και απόστασης που μπορεί να κρύβει μέσα της μια αληθινή σχέση.

Είναι πραγματική με ένα τρόπο που δύσκολα κατασκευάζεις όταν έχεις πίσω σου pitching labs ή υπεύθυνους ενός στούντιο – και μπορεί κανείς μέσα στις στιγμές απρόσμενα ωμής ενέργειας, να διακρίνει ψήγματα της μετέπειτα δημιουργού του «Lady Bird».

Η ταινία ανοίγει με τους δύο πρωταγωνιστές-σκηνοθέτες να γδύνονται, με έναν τρόπο όμως που δεν έχει τίποτα το κινηματογραφικό, που δεν είναι καθόλου λείος ή κουλ. Είναι ένας τρόπος να ξεκινήσεις μια ταινία που κατευθείαν ανακοινώνει στο κοινό τι πρόκειται να τους επικοινωνήσει. Την αφήγηση μιας σχέσης μέσα από μικρές στιγμές αφιλτράριστης καθημερινότητας. Συνηθισμένοι διάλογοι, τυχαίοι καυγάδες, αγάπη, πίκρα – όλα στο μπλέντερ.

Το ζευγάρι αγαπιέται, αλλά η απόσταση τρώει τη σχέση τους, έτσι όπως είναι μοιρασμένη ανάμεσα στη Νέα Υόρκη και το Σικάγο. Ξαφνικά, κάθε στιγμή που περνάνε μαζί, κάθε νέα επίσκεψη, παύει να είναι μια νέα ανάμνηση και γίνεται μια νέα ζωντανή υπενθύμιση όσων τους δυσκολεύουν, όσων τους κρατούν σε απόσταση. 

«Όταν καθίσαμε για πρώτη φορά να συζητήσουμε για την Μάτι και τον Τζέιμς, τους θεωρούσαμε χαρακτήρες που θα ήταν πάντα μαζί, ό,τι και να συνέβαινε», λένε οι Γκέργουιγκ και Σουάνμπεργκ σε μια κοινή τους δήλωση κατά την κυκλοφορία της ταινίας, το 2008. Το αρχικό τους πλάνο για την ταινία ήταν εξάλλου αυτό: Ένα ζευγάρι που, απλά, ήταν μαζί. «Τους προσεγγίσαμε με τον ίδιο τρόπο που θα προσεγγίζαμε οποιαδήποτε νέα σχέση: γεμάτοι αισιοδοξία και την πεποίθηση ότι αυτή θα μπορούσε να διαρκέσει».

«Αλλά μετά από 18 μήνες γυρισμάτων, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι, όπως πολλά ζευγάρια, η Μάτι και ο Τζέιμς δεν έπρεπε να είναι μαζί. Όπως μαρτυρά η ταινία, η συνειδητοποίηση αυτή ήταν μια μακρά και δύσκολη διαδικασία, γεμάτη από τα συναισθήματα που προκαλεί μια πραγματική σχέση», ομολογούν οι δυο τους.

«Αν και γνωρίζαμε τους φυσικούς και συναισθηματικούς κινδύνους του να περιπλανηθούμε στο επικίνδυνο έδαφος όπου γεννιούνται και πεθαίνουν οι σχέσεις, το να βλέπουμε τις φωτογραφικές αποδείξεις αυτής της διαδικασίας μας ξαφνιάζει ακόμα — τις αποδείξεις της ανασφάλειας, της ασχήμιας, της μικροπρέπειας, του εγώ, της χειραγώγησης, της αμφιταλάντευσης, του ψεύδους, της κακολογίας, του μίσους για τον εαυτό».

«Αλλά τώρα, στέκοντας στην άλλη πλευρά του σκότους, βρήκαμε κάτι που αξίζει σε αυτό το έργο. Όταν σκεφτόμαστε το “Nights and Weekends”, το μόνο που μπορούμε να πούμε γι' αυτό είναι ότι υπάρχει. Απομακρυνθήκαμε από την παραγωγή με κομμάτια του εαυτού μας να λείπουν», καταλήγουν.

«Και όταν βλέπουμε την ταινία, βλέπουμε αυτά τα μικρά κομμάτια του εαυτού μας διάσπαρτα, σαν συντρίμμια από ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα που ζήσαμε».