Στα τέλη των ‘00s, με την καριέρα του έτοιμη να εκτοξευτεί για τα καλά, ο Χοακίν Φοίνιξ ανακοίνωσε πως αποχωρεί.

Υπό μία έννοια, το να βλέπουμε σήμερα αυτή την ταινία προσφέρει πολλές «αχά!» στιγμές. Ο Φοίνιξ πρόσφατα αποχώρησε τελευταία στιγμή από τα γυρίσματα της ταινίας του Τοντ Χέινς βυθίζοντας την παραγωγή, ενώ σταδιακά μαθαίνουμε και για πολλές ακόμα περιστάσεις που είτε τελευταία στιγμή άλλαξε γνώμη κι έμεινε (θα αποχωρούσε από τον «Ναπολέοντα», αλλά πείστηκε να μείνει φέρνοντας τον Πολ Τόμας Άντερσον για να κάνει ένα πέρασμα το σενάριο), είτε τελευταία στιγμή έφυγε (όπως αποκάλυψε ο Τζέιμς ΜακΑβόι πως ίσχυε για το «Split» του Σιάμαλαν).

Είναι εμφανές από τη διαδρομή της καριέρας του πως είναι ένας ηθοποιός με τάσεις φυγής, και με μια τουλάχιστον άβολη σχέση με την πλευρά της διασημότητας. Νιώθεις πολύ απλά πως ποτέ δεν θέλει να είναι εκεί. Όπου κι αν είναι το «εκεί»!

Το 2010 είχαμε όμως το απόλυτο πρότζεκτ πάνω σε αυτή την celebrity διάσταση – μια σκληρή και ανατρεπτική κριτική του χολιγουντιανού κόσμου και των τριγύρω οικοσυστημάτων (για τα media, για τις κλίκες, για, για, για) μέσα από ένα ψευδο-ντοκιμαντέρ που επικεντρώνεται σε μια ακριβώς τέτοια τάση φυγής: Τι θα γινόταν, αναρωτιέται η ταινία, αν ένας ηθοποιός στο peak των δυνάμεών του, αποφάσιζε να αφήσει όλο το χολιγουντιανό σύστημα πίσω του;

Οπότε ναι, ο Χοακίν Φοίνιξ το βροντοφώναξε τότε, για όσους ήδη άκουγαν: «Θέλω να φύγω!»

Στην ταινία, που είναι το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Κέισι Άφλεκ (υποψήφιος για Όσκαρ τότε, μετέπειτα νικητής ως ηθοποιός), παρακολουθούμε μια γεμάτη απρόοπτα χρονιά από τη ζωή του διεθνούς φήμης ηθοποιού Χοακίν Φοίνιξ. Η ταινία ήταν γυρισμένη, κι εδώ είναι το κλειδί της υπόθεσης, σαν αληθινό ντοκιμαντέρ. Πουθενά δεν υπήρχε η πληροφορία πως επρόκειτο για μια καλοστημένη φάρσα διαρκείας.

Στην επίσημη περιγραφή του φιλμ κατά την κυκλοφορία του, αναφερόταν πως η ταινία, «με εντυπωσιακή πρόσβαση, ακολουθεί τον υποψήφιο για Όσκαρ ηθοποιό καθώς ανακοινώνει την αποχώρησή του από μια πετυχημένη κινηματογραφική καριέρα το φθινόπωρο του 2008, και εν συνεχεία επανεφευρίσκει τον εαυτό του ως χιπ χοπ μουσικό».

Άλλοτε σοκαριστικό, άλλοτε αστείο, αλλά πάντα καθηλωτικό, το φιλμ είναι το πορτρέτο ενός καλλιτέχνη σε ένα σταυροδρόμι, εξετάζοντας την ιδέα του να επανεφευρίσκεις τον εαυτό σου και τις συνέπειες του να βρίσκεσαι πάντοτε σε δημόσια θέα. Και να πούμε και κάτι; Ακόμα κι αν οι συνθήκες ήταν διαφορετικές και ο Φοίνιξ δεν αποσύρθηκε στα αλήθεια από την ηθοποιία, οι παραπάνω ιδέες ισχύουν, και πράγματι εξερευνούνται. Μπορείς να το δεις και στην τρομερή ερμηνεία του ηθοποιού, ως μια πιο κουρασμένη, πιο συγχυσμένη εκδοχή του εαυτού του – σα να έχει βγάλει την ψυχή του και να την έχει κρεμάσει, σε κοινή θέα.

Ένα περφόρμανς μάλιστα το οποίο επεκτάθηκε και εκτός μεγάλης οθόνης, καθώς για να λειτουργήσει η «φάρσα», ο Φοίνιξ ουσιαστικά θυσίασε 4 χρόνια της καριέρας του προκειμένου τα πάντα γύρω από αυτό το φιλμ να μοιάζουν αληθινά. Από το 2008 ως το 2012, η μόνη του ταινία είναι το «I’m Still Here», γιατί αν ας πούμε έκανε κινηματογραφικά γυρίσματα το 2010, πριν κυκλοφορήσει η ταινία του Κέισι Άφλεκ, η ψευδαίσθηση θα προδιδόταν. Έτσι, η επόμενη ταινία του γυρίστηκε αφού αυτό το πρότζεκτ είχε ήδη ολοκληρωθεί – και ήταν το «The Master», το 2012.

Στο μεταξύ, η τελευταία του ταινία πριν «αποχωρήσει για να γίνει χιπ χοπ τραγουδιστής», ήταν το «Two Lovers» του Τζέιμς Γκρέι, και ήταν ουσιαστικά στη διάρκεια του κύκλου προώθησης εκείνης της ταινίας που ο Φοίνιξ τα τίναξε όλα στον αέρα – το ότι συνέχισε να του μιλάει ο Τζέιμς Γκρέι είναι εντυπωσιακό.

Υπάρχει αυτή η κλασική συνέντευξη στον Λέτερμαν, από αυτές που κάνουν πάντα οι ηθοποιοί όταν έχουν κάτι καινούριο να προμοτάρουν. Ο Φοίνιξ είναι εκεί για το «Two Lovers», αλλά μετά από αυτή την εμφάνιση φυσικά κανείς δεν ενδιαφερόταν να συζητήσει την ταινία του Γκρέι, και οι πάντες εστιάζαν στην στροφή καριέρας από τον ηθοποιό. Θυμηθείτε μαζί μας αυτό το κλασικό κομμάτι τηλεόρασης:

Από εκείνο το σημείο κι έπειτα, το μεγάλο κόλπο είχε ξεκινήσει, και μέχρι και μετά την κυκλοφορία του φιλμ σχεδόν 2 χρόνια αργότερα, το δημόσιο, «επίσημο» στόρι ήταν πως ο Χοακίν Φοίνιξ έχει τελειώσει με την ηθοποιία. Και πως, με έναν απίστευτο τρόπο, υπάρχει ένα ντοκιμαντέρ που έρχεται και τα εξηγεί όλα.

Το ντοκιμαντέρ ήρθε, και η φάρσα την οποία έπαιξε αφορά τους πάντες και τα πάντα. Αφορά τον ίδιο τον Φοίνιξ που πάντα θέλει να (ξε)φύγει. Το Χόλιγουντ και τα media. Τους θεατές που καταναλώνουν celebrity ιστορίες σα να ήταν παράλληλες μυθοπλασίες. Ακατηγοριοποίητο, θαρραλέο, και τελικά προϊόν αδιανόητης καλλιτεχνικής αφοσίωσης, το «I’m Still Here» είναι ένα ιδιόμορφο κινηματογραφικό κομμάτι που βρίσκει τον Χοακίν Φοίνιξ στον ρόλο, υπό μία έννοια, της καριέρας του. Του καλλιτέχνη που (δεν) ήταν (πάντα) εκεί.