Το μέσο αυτό έχει αποδειχθεί ιδανικό για να ειπωθούν οι πιο σκληρές, επώδυνες αλλά και βαθιά πολιτικές ιστορίες. Η αφαιρετική δύναμη της εικόνας, η ελευθερία στη φόρμα και η δυνατότητα να ζωντανεύει οτιδήποτε φανταστεί ο δημιουργός, ανοίγουν δρόμους που συχνά το live action δυσκολεύεται να ακολουθήσει. Στο Cinobo βρίσκουμε τέσσερις ταινίες που αποδεικνύουν ότι το animation μπορεί να είναι ένα όχημα αντίστασης, μνήμης και πολιτικής συνείδησης.

Από την Καμπούλ έως τα στρατόπεδα προσφύγων της Γαλλίας, κι από τις μεταναστευτικές ιστορίες της Ευρώπης έως την Ιρανική Επανάσταση, αυτές οι ταινίες αποδεικνύουν ότι το animation μπορεί να σηκώσει το βάρος των πιο δύσκολων θεμάτων. Το σχέδιο, το χρώμα και η κίνηση γίνονται όπλα για να ειπωθούν αλήθειες που αλλιώς ίσως δεν θα τολμούσαμε να αντικρίσουμε. Κι αν κάτι τις συνδέει, είναι πως η πολιτική εδώ δεν είναι ποτέ θεωρία: είναι εμπειρία, είναι σώμα, είναι μνήμη. Είναι η ίδια η ζωή, δοσμένη μέσα από κινούμενες εικόνες που αρνούνται να μείνουν σιωπηλές.

Τα Χελιδόνια της Καμπούλ

Βρισκόμαστε στην Καμπούλ του 1998, σε μια πόλη που πνίγεται από τον φόβο και τους περιορισμούς των Ταλιμπάν. Οι Ζουνάιρα και Μόσεν προσπαθούν να αγαπηθούν και να ονειρευτούν, σε έναν κόσμο που δεν τους αφήνει ούτε να χαμογελάσουν χωρίς να κινδυνεύσουν. Η ταινία επιλέγει μια τεχνική που θυμίζει ακουαρέλα, με τα χρώματα να διαχέονται σαν αναμνήσεις ή σαν όνειρα που σβήνουν. Μέσα από αυτή την αισθητική, η σκληρότητα των κανόνων και η βία του καθεστώτος γίνονται ακόμη πιο έντονες. Εδώ η πολιτική δεν είναι φόντο, είναι απλά ο αέρας που αναπνέουν οι χαρακτήρες. Δες την ταινία εδώ. 

Γιοσέπ

Η ταινία “Γιοσέπ” αφηγείται την πραγματική ιστορία του σκιτσογράφου Γιοσέπ Μπαρτολί, ενός Ισπανού αντιφασίστα που βρέθηκε κυνηγημένος μετά τον εμφύλιο πόλεμο. Καταλήγει σε γαλλικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, εκεί όπου η ανθρώπινη αξιοπρέπεια δοκιμάζεται σε κάθε της πτυχή. Το animation εδώ λειτουργεί σαν ημερολόγιο αντίστασης: οι γραμμές του σχεδίου θυμίζουν τα σκίτσα που έσωσαν τον ίδιο τον Γιοσέπ από την απελπισία. Η ταινία δεν αναπαριστά απλώς την ιστορία, μας βάζει μέσα στο βλέμμα ενός καλλιτέχνη που αρνήθηκε να σιωπήσει απέναντι στον φασισμό. Δες την ταινία εδώ. 

Απαγορεύονται τα Σκυλιά και οι Ιταλοί

Ο Αλέν Ουγκετό αντλεί από την ιστορία της δικής του οικογένειας και δημιουργεί ένα τρυφερό αλλά και πολιτικά αιχμηρό stop-motion. Στις αρχές του 20ού αιώνα, οι Ιταλοί μετανάστες βρίσκονται αντιμέτωποι με τη φτώχεια, τον ξεριζωμό και τις προκαταλήψεις. Η φράση “No dogs or Italians allowed” δεν είναι απλώς ένας τίτλος αλλά μια καθημερινή πραγματικότητα που στιγμάτισε γενιές ολόκληρες. Μέσα από μικρές φιγούρες από πηλό, η ταινία ζωντανεύει την αδικία αλλά και τη δύναμη των ανθρώπων που πάλεψαν για να σταθούν όρθιοι. Η πολιτική διάσταση εδώ είναι άμεση: οι ρίζες του ρατσισμού, της εκμετάλλευσης και του αποκλεισμού δεν ανήκουν στο παρελθόν, αλλά μοιάζουν επικίνδυνα γνώριμες στο παρόν. Δες την ταινία εδώ. 

Περσέπολις

Η αυτοβιογραφία της Μαρζάν Σατραπί, δοσμένη με μαυρόασπρη λιτότητα, αποτελεί πια κλασικό παράδειγμα πολιτικού animation. Η μικρή Μάρτζι μεγαλώνει στο Ιράν της Επανάστασης, βλέπει τα όνειρα της ελευθερίας να μετατρέπονται σε θρησκευτικό φονταμενταλισμό, ζει τον πόλεμο, τη μετανάστευση, την αμφιθυμία της ταυτότητας. Το animation εδώ επιτρέπει μια ισχυρή αντίθεση την οποία αντιλαμβανόμαστε μέσα από τα παιδικά μάτια που κοιτούν έναν κόσμο βίας και καταστολής. Στην απλότητα των εικόνων, η Σατραπί φτιάχνει ένα συγκλονιστικό χρονικό για την καταπίεση αλλά και για τη δύναμη της προσωπικής φωνής. Δες την ταινία εδώ.