Η ταινία «Έξοδος Κινδύνου» με εντυπωσίασε όταν ήμουν οκτώ ετών, η ταινία «Διπλοπενιές» με εντυπωσίασε όταν ήμουν δέκα ετών, η ταινία «Stand by Me», όταν ήμουν δώδεκα, το «Ποιος Φοβάται την Βιρτζίνια Γουλφ» όταν ήμουν είκοσι, η «Φωτογραφία» όταν ήμουν 30, το «Abigail’s Party» όταν ήμουν 35, το «Birth» όταν ήμουν σαράντα και το «Close up» πριν πέντε χρόνια. Ποτέ έως σήμερα που είμαι 47 δεν αναρωτήθηκα γιατί αυτές οι ταινίες - και διάφορες άλλες που δεν έχει καμία σημασία να αναφέρω- με έκαναν να τις θυμάμαι και να τις βλέπω ξανά και ξανά με την πρώτη ευκαιρία, καθώς δεν έχει νόημα, νομίζω, να αναρωτιέται κανείς το γιατί, ειδικότερα και γενικότερα, όσον αφορά στην έλξη.

Προσπαθώντας, λοιπόν, σήμερα, μετά την παράκληση του Cinobo, νομίζω ότι η «Φωτογραφία» χτύπησε το πεδίο του εγκεφάλου: «Μια μέρα στο προαύλιο του Δημοτικού, ένα παιδί είπε: “όποιος λέει ψέματα, πέφτει μες στα αίματα”» και αυτό το πεδίο εμπλουτίστηκε για πάντα με μια ιστορία που περιγράφει τον απόλυτο εφιάλτη ύπουλα, κατανοητά, πειστικά και ευγενικά, αλλά καθόλου φλώρικα.

Το μεγάλο προσόν του σεναρίου είναι ότι μιλάει για πολλές αλήθειες, για πράγματα που ισχύουν, για λέξεις που θα μπορούσαν όντως να έχουν ειπωθεί, για σκέψεις που έχουν γίνει στ’ αλήθεια. Ένα μικρό ψέμα μπορεί να γίνει μεγάλο και μετά πιο μεγάλο και μετά ακόμα μεγαλύτερο και μετά μπορεί κάποιος να ξεχάσει πώς ήταν όλα πριν το ψέμα. Αυτό είναι το ένα. Το δεύτερο, οι άντρες είναι -υπό συνθήκες- ό,τι πιο αδύναμο και φοβισμένο υπάρχει στον κόσμο. Το τρίτο, η ανάγκη για επιβίωση και η ανάγκη για αγάπη είναι μεγάλη υπόθεση στους ανθρώπους. Το τέταρτο είναι το πόσο κοντά είναι η καλοσύνη με τη χυδαία απανθρωπιά. Μια στιγμή μπορεί να είναι. Και πολλά άλλα που, είτε δεν έχει νόημα να παραθέσω, είτε δεν αντιλήφθηκα βλέποντας την ταινία, τουλάχιστον συνειδητά.

Ο τρόπος που φτιάχνει ο Παπατάκης τη σχέση αυτών των δύο αντρών- του φοβισμένου και του στιβαρού, του σύνθετου και του απλοϊκού, του ξυρισμένου και του μυστακοφόρου-  είναι απόλυτα ισορροπημένος και ψύχραιμος, με σεβασμό και πολλή πολλή προσοχή. Δεν μπορεί κανείς να πει αν αυτοί οι δυο θέλουν να γαμηθούν, να τσακωθούν, να αγκαλιαστούν, να συνεργαστούν ή απλά να φάνε βραδινό μαζί.

Παλιότερα με ενοχλούσε το ντουμπλάζ στον Ρέτσο, που αφαιρούσε από την αληθοφάνεια και οι πολιτικοκοινωνικές αναφορές, τις οποίες θεωρούσα περιττές και περιοριστικές για το μέγεθος του θέματος της ταινίας, αλλά πια δεν με πειράζει τίποτα σε αυτή την ταινία. Κι αυτό που νιώθω πια βλέποντάς τη (αποφεύγω πολλές φορές να τη δω, αλλά άλλες πάλι είναι αδύνατον να μην συμβεί) είναι απεριόριστος θαυμασμός, συγκίνηση, ζήλεια και φθόνος. Ξέρω ότι οι «Βοσκοί της Συμφοράς» θεωρείται πιο σημαντικό σαν έργο, αλλά τρέχα γύρευε με τη σημασία και τα έργα.