Μετά από μια σειρά ανεξήγητων εγκλημάτων, ένας πατέρας επανενώνεται με τον γιο που αγνοείται για 10 χρόνια. Είναι όμως έτσι τα πράγματα;

Αυτός είναι ο Χρυσός Φοίνικας που σόκαρε τις Κάννες. Η Ζουλιά Ντουκουρνό αφού μας αποστόμωσε με το «Raw» επιστρέφει και γίνεται μόλις η δεύτερη γυναίκα που κερδίζει την ύψιστη τιμή στην ιστορία των Καννών. Με μια ιστορία για γερά στομάχια όπου τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται και απολύτως τίποτα δεν είναι εκτός ορίων.

Η ταινία δίχασε κοινό και κριτικούς, αποτέλεσε τολμηρή επιλογή από την κριτική επιτροπή του Σπάικ Λι, συζητήθηκε τους τελευταίους μήνες όσο ελάχιστα φιλμ, και πρόσφατα αποτέλεσε και την επίσημη πρόταση της Γαλλίας για τα Όσκαρ. Είναι το «Titane» της Ζουλιά Ντουκουρνό και βρίσκεται από σήμερα αποκλειστικά στο Cinobo.

Κι αυτό το ιδιότυπο making of, μέσα από τα λόγια της ίδιας της Ντουκουρνό, είναι ό,τι χρειάζεται να ξέρεις ώστε να συνοδεύσεις την μοναδική εμπειρία της θέασης. Πώς έφτασε λοιπόν στη μεγάλη οθόνη (και στον Χρυσό Φοίνικα!) κάτι τόσο ιδιόμορφο όσο το «Titane»;

Πώς διαμορφώθηκε το Titane κατά τη διάρκεια του γραψίματος;
Αισθάνθηκα ότι αντιμετώπιζα ένα πολύ περίπλοκο παζλ, με πολύ πυκνά νοήματα τα οποία έπρεπε σαφώς να απλοποιήσω. Έπρεπε να είμαι πολύ προσεκτική όμως, αλλιώς κινδύνευα να χάσω την υπαρξιακή σκοπιά στην οποία στόχευα. Ήταν άσκηση ισορροπίας. Για να δώσω στο «Titane» το τελικό σχήμα του, εστίασα στον χαρακτήρα του Βενσάν (Βενσάν Λιντόν) και της φαντασίωσής του: την ιδέα ότι μέσα από ένα ψέμα, μπορείς να ζωντανέψεις την αγάπη και την ανθρωπιά. Ήθελα να κάνω μια ταινία που μπορεί αρχικά να μοιάζει ανίκανη αγάπης λόγω της βίας, στην πορεία όμως σε κάνει να δεθείς βαθιά με τους χαρακτήρες μέχρι που στο τέλος να θεωρείς την ταινία, ιστορία αγάπης. Ή καλύτερα, μια ιστορία για τη «γέννηση της αγάπης», γιατί εδώ τα πάντα είναι θέμα επιλογής.

Μπορείτε να μας μιλήσετε για το πλάνο μετά τους τίτλους αρχής που συστήνει την Αλέξια (Αγκάτ Ρουσέλ) ως ενήλικα;
Αυτό το πλάνο υπάρχει για να επιβάλλει μια συγκεκριμένη εκδοχή – όχι τη δική μου εκδοχή – της Αλέξια, ή πιο συγκεκριμένα, το ποια θέλουν οι άλλοι να είναι. Αυτή η εκδοχή την εξιδανικεύει, την κάνει με το ζόρι σύμβολο και την σεξουαλικοποιεί, την κάνει να υπακούει σε ένα σωρό κλισέ. Το βλέπω σαν αντιπερισπασμό: εξερευνούμε ένα πολύ επιφανειακό επίπεδο που προϊδεάζει για τον ωκεανό στον οποίο πρόκειται να βυθιστούμε, όπου θα ανακαλύψουμε μια θηλυκότητα με πολύ θολά όρια. Ήθελα αυτά τα πλάνα να είναι τελείως φυσικά και τελείως αποκομμένα από την πραγματικότητα. Η Αλέξια που βλέπουμε σ’ αυτά δεν ταυτίζεται με την αλήθεια του χαρακτήρα.

Πείτε μας για τη διαδικασία του κάστινγκ που οδήγησε στην επιλογή της συγκεκριμένης ηθοποιού για τον ρόλο της Αλέξια.
Ήξερα εξαρχής ότι θα έπρεπε να είναι ένα άγνωστο πρόσωπο. Καθώς περνάει τις μεταλλάξεις της δεν ήθελα οι θεατές να σκέφτονται ότι βλέπουν τη μεταμόρφωση μιας γνωστής φυσιογνωμικά ηθοποιού. Λέω παραπάνω για «θηλυκότητα με θολά όρια». Χρειαζόμουν μια άγνωστη για να μπορεί να το ενσαρκώσει αυτό. Κάποια στην οποία το κοινό δεν θα μπορούσε να προβάλει καμία προσδοκία. Κάποια που θα μπορούσαν να δουν να μεταμορφώνεται καθώς εξελίσσεται η ιστορία, χωρίς να έχουν συναίσθηση της προσποίησης. Οπότε απευθύνθηκα κατευθείαν σε μη-επαγγελματίες.

Είχα στο μυαλό μου έναν ανδρόγυνο σωματότυπο, που θα μπορούσε να αντέξει τις διάφορες μεταμορφώσεις μπροστά στον φακό. Ήθελα ένα πρόσωπο που θα άλλαζε ανάλογα με τη γωνία λήψης. Ένα πρόσωπο που θα μπορούσε να μας κάνει να πιστέψουμε τα πάντα. Οπότε η διαδικασία του κάστινγκ ήταν τεράστια και πολύ απαιτητική. Ήξερα ότι όποια και να διάλεγα, την περίμενε πολλή δουλειά. Όχι τόσο στο να κάνει πρόβα τις ατάκες (η Αλέξια είναι σχεδόν μουγγή), αλλά στην ίδια την ερμηνεία του ρόλου. Έπρεπε να ψάξω για κάτι μέσα της, να την ωθήσω να πάει σε μέρη που δεν είχε συνηθίσει, κάτι που φυσικά παίρνει χρόνο.

Όταν είδα την Αγκάτ (Ρουσέλ) για πρώτη φορά σε ένα κάστινγκ, ξεχώρισε πραγματικά. Είχε τον σωστό σωματότυπο κι ένα συγκλονιστικό πρόσωπο, αλλά και μια ισχυρή παρουσία. Κατέκτησε την οθόνη και αυτό ακριβώς ήταν που ήθελα.

Και για τον χαρακτήρα του Βενσάν;
Για τον χαρακτήρα του Βενσάν, ήταν πολύ πιο απλά τα πράγματα: έγραψα τον ρόλο για τον Βενσάν Λιντόν. Γνωριζόμαστε εδώ και πολύ καιρό. Ήθελα να κάνω μια ταινία μαζί του και να τον δείξω στον κόσμο όπως τον βλέπω εγώ. Ο χαρακτήρας του απαιτούσε μια γκάμα συναισθημάτων που – για μένα – μόνο αυτός ήταν ικανός να προσφέρει: ταυτόχρονα τρομακτικός κι ευάλωτος, σαν παιδάκι αλλά και σκοτεινός, βαθιά ανθρώπινος αλλά και τερατώδης… ειδικά με αυτό το εντυπωσιακά ογκώδες σώμα.

Για να προετοιμαστεί για τον ρόλο σήκωνε βάρη, εντατικά για έναν ολόκληρο χρόνο. Τον ήθελα να είναι δυνατός σαν βόδι, να φέρνει σε όγκο στον Χάρβεϊ Καϊτέλ στη «Διαφθορά» του Έιμπελ Φεράρα. Τα πήγαμε πολύ καλά στα γυρίσματα και είμαι πολύ περήφανη γι’ αυτό. Ο Βενσάν με εμπιστεύτηκε. Αποδέχτηκε την ιδέα του να παραδοθεί στον χαρακτήρα χωρίς να κατέχει απαραίτητα όλα τα κλειδιά του σινεμά μου. Ήταν ιδιαίτερα γενναιόδωρος σε αυτά που έδωσε στον ρόλο και σε εμένα. Νομίζω ότι έβγαλα κάτι από μέσα του που κι αυτός έψαχνε να βγάλει σε αυτό το στάδιο της καριέρας του. Εμφανίστηκα τη σωστή στιγμή, αν θέλετε.

Μπορείτε να μας μιλήσετε για κάποια από τα πολλά ειδικά εφέ του Titane;
Η μεγαλύτερη δυσκολία, κατά πολύ, ήταν τα προσθετικά που έπρεπε να φοράει η Αγκάτ. Περνούσε πολλές ώρες στο μακιγιάζ κάθε μέρα, το οποίο ήταν εξουθενωτικό γι’ αυτήν κι αγχωτικό για μας, καθώς η παραμικρή διόρθωση παίρνει πολύ χρόνο προφανώς. Τα προσθετικά ήταν ένα κεντρικό κομμάτι του καθημερινού μας προγράμματος. Είναι αστείο, γιατί τα χρησιμοποιώ από τότε που γύρισα το «Junior» και κάθε φορά λέω στον εαυτό μου, «Ποτέ ξανά, πολλή ταλαιπωρία!» Και μετά πάω και τα ξαναχρησιμοποιώ στην επόμενη ταινία! (γελάει) Το θέμα είναι όμως ότι, για τους ηθοποιούς, τα προσθετικά είναι πραγματικοί συνοδοιπόροι στην ερμηνευτική διαδικασία. Και φαίνονται τόσο φυσικά στην οθόνη.

Τι οδηγίες δώσατε στον διευθυντή φωτογραφίας Ρούμπεν Ίμπενς για την κινηματογράφηση του «Titane»;
Συχνά χρησιμοποιούσα τη λέξη «δυσλειτουργία» για να αποδώσω τις μεταμορφώσεις της ταινίας. Όπως και τη λέξη «εκτροχιασμός», γιατί η ταινία είναι γεμάτη μηχανές και μέταλλα. Ο Ρούμπεν κι εγώ δουλέψαμε πολύ στενά μαζί. Βγάλαμε μαζί τη λίστα των πλάνων, τον πίνακα των φωτισμών, ήμασταν κυριολεκτικά αχώριστοι στο πλατό… Αρχικά αποφασίσαμε τι είδους μηχανήματα θα χρειαζόμασταν μέσα στην ταινία γιατί ήμασταν και οι δύο απογοητευμένοι που δεν είχαμε χρησιμοποιήσει περισσότερα στο «Raw». Και συζητήσαμε πώς να κάνουμε κάτι πολύ παραστατικό οπτικά χωρίς όμως να χάσουμε τους χαρακτήρες στην πορεία.

Όσον αφορά τον φωτισμό, δουλεύω πολύ με τη διχοτομία ζεστό/κρύο. Το «Titane» έχει να κάνει με μέταλλο και φωτιά, οπότε η σχέση ζεστό/κρύο ήταν πάντα παρούσα. Ο Ρούμπεν κι εγώ θέλαμε να βυθιστούμε στις αντιθέσεις. Φλερτάραμε συνεχώς με τα όρια, και τα όρια ήταν τα καρτούν: ένα βήμα πιο πέρα και η ταινία θα κατέληγε καρτούν. Έπρεπε να μείνουμε στην πραγματικότητα της ταινίας. Να φτάσουμε στα άκρα το δίπολο φως/σκιά, χωρίς να χαθούμε σε ένα υπερστυλιζάρισμα που θα ρουφούσε όλη τη ζωή από τους χαρακτήρες και τη δράση. Επικεντρωθήκαμε σε εικαστικές παρά κινηματογραφικές αναφορές, πιο συγκεκριμένα στους πίνακες του Καραβάτζιο. Έδειξα επίσης στον Ρούμπεν την Καλοκαιρινή Νύχτα του Γουίνσλοου Χόμερ και τη σειρά της Αυτοκρατορίας του Φωτός του Ρενέ Μαγκρίτ, για να του δώσω μια ιδέα τι έψαχνα σε σχέση με τις αντιθέσεις. Ήθελα το φως να πετιέται από τη σκιά με τον ίδιο τρόπο που το συναίσθημα ξεχύνεται μετά το αρχικό σοκ.

Επίσης ήθελα πολλά χρώματα για να ξεφύγω από το σκοτάδι της ιστορίας και να αποφύγω την αίσθηση ολοκληρωτικής αθλιότητας. Για τις πολλές σκηνές με γυμνό, που ήθελα να κάνω όσο πιο μη-σεξουαλικές γινόταν, προσπάθησα να χρησιμοποιήσω το φως για να επανεφεύρω το δέρμα κάθε φορά. Η δουλειά μας με το χρώμα μας έδωσε τη δυνατότητα να αποδώσουμε νέες υφές, νοήματα και συναισθήματα στο ίδιο το δέρμα.